Mặc dù trước đây đã từng xảy ra các vụ việc ban lãnh đạo công ty khởi nghiệp lật đổ nhà sáng lập, song thế giới startup và ngay cả thế giới công nghệ nói chung vẫn choáng váng khi chứng kiến hội đồng quản trị của công ty trí tuệ nhân tạo OpenAI sa thải Sam Altman ngay trước Lễ Tạ ơn. Sam Altman từng là gương mặt đại diện cho một trong những thành công lớn nhất trong năm và đột nhiên bị sa thải. Theo Wall Street Journal, ở vùng đất khởi nghiệp, những người sáng lập và cố vấn cho biết họ bắt đầu thảo luận về những cách mới để tự bảo vệ mình.
Nếu xảy ra với Sam, thì cũng có thể xảy ra với bất kỳ ai
Altman cuối cùng đã quay trở lại OpenAI trong một cuộc đảo chính. Nhưng sự căng thẳng tại một trong những công ty khởi nghiệp lớn nhất đất nước đang diễn ra trong một cuộc tranh luận kéo dài về việc ai sẽ kiểm soát một công ty đang phát triển. Đó là một xung đột cố hữu trong kinh doanh, khi những người sáng lập muốn được bảo vệ cho công việc của họ trong khi các nhà đầu tư lại muốn điều đó vì tiền của họ.
Trong số vùng đất khởi nghiệp, điều kiện kinh tế khó khăn hơn gần đây đã mang lại cho các nhà đầu tư và quỹ đầu tư mạo hiểm một lợi thế “trên cơ”, có thể can thiệp và có tiếng nói trong việc lật đổ nhà sáng lập. Sau OpenAI, những người sáng lập sẽ cố gắng lấy lại chỗ đứng của mình.
Eric Ries, người sáng lập công ty vốn Long-Term Stock Exchange, đồng thời là một bậc thầy về quản trị doanh nghiệp và cố vấn của Thung lũng Silicon, cho biết điện thoại của ông đã đổ chuông liên tục.
“Sở thích thực sự kỳ lạ của tôi đột nhiên trở thành xu hướng chủ đạo”, ông nói. “Đột nhiên, những người sáng lập nhận ra rằng nếu điều này có thể xảy ra với Sam thì điều này cũng có thể xảy ra với bất kỳ ai”.
Ries có một hệ thống hàng rào mà nhà sáng lập có thể thiết lập để khiến hội đồng quản trị khó đi ngược lại sứ mệnh hoặc ban quản lý của công ty hơn. Ries và các luật sư cho biết, động thái bảo vệ nhất là thực hiện cổ phiếu giám sát (cổ phiếu có quyền biểu quyết) hoặc cổ phiếu hai tầng (dual-class shares), mang lại cho người sáng lập quyền kiểm soát tối cao đối với công ty của họ. Những cấu trúc này tạo ra nhiều loại cổ phần để trao cho người sáng lập và đôi khi là những nhân viên hoặc nhà đầu tư ban đầu quyền kiểm soát biểu quyết.
Những người ủng hộ các loại cổ phần kép cho biết chúng bảo vệ sứ mệnh của công ty và ngăn cản các nhà đầu tư đưa ra quyết định về lợi ích ngắn hạn. Họ trích dẫn khả năng của chàng trai trẻ Mark Zuckerberg trong việc từ chối lời đề nghị năm 2006 của Yahoo mua Facebook với giá 1 tỷ USD, đi ngược lại lời khuyên ban đầu của các thành viên hội đồng quản trị khác.
Các nhà đầu tư ít quan tâm đến các cấu trúc này. Vào năm 2017, S&P 500 cho biết họ sẽ cấm các công ty mới tham gia chỉ số của mình nếu họ có nhiều loại cổ phiếu, nhưng sau đó đã thay đổi quan điểm.
Một founder bị sa thải thổ lộ "không có trải nghiệm nào đau đớn hơn trong cuộc đời tôi"
Một số nhà sáng lập công ty khởi nghiệp bao gồm Adam Laor, đồng sáng lập Sinatra, công ty xây dựng phần mềm cho các công ty bảo hiểm bảo lãnh cho ngành khách sạn và Paul Yacoubian của Copy. ai, một công ty phần mềm tiếp thị và viết quảng cáo sử dụng công nghệ OpenAI, cho biết họ đang khám phá cách có được các lớp bảo vệ mới cho công ty của mình sau vụ OpenAI.
Yacoubian cho biết anh lo lắng theo dõi câu chuyện về OpenAI, cho cả công ty và vị trí của chính mình.
Eric Ries, người sáng lập công ty vốn Long-Term Stock Exchange, đồng thời là một bậc thầy về quản trị doanh nghiệp và cố vấn của Thung lũng Silicon
Yacoubian cho biết: “Trong vài ngày đầu tiên, tôi lo lắng nhất là liệu OpenAI có tiếp tục hoạt động cho chúng tôi hay không. “Sau khi chúng tôi giải quyết được một chút vấn đề đó, câu hỏi lớn của tôi là, ‘Liệu tôi có bị đuổi khỏi công ty của mình với tư cách là Giám đốc điều hành?’”
Những người sáng lập bị ép buộc từ chức, như Roger Beaman, cho biết họ đã học được bài học đó một cách khó khăn.
Vào năm 2021, Beaman đang hoàn tất các thông tin chi tiết về vòng cấp vốn nhằm định giá công ty non trẻ của mình vào khoảng 75 triệu USD. Chỉ qua một đêm, ông đã bị tước bỏ vai trò giám đốc điều hành. Beaman, người đã vượt qua tuổi trẻ đầy rắc rối vì nghiện ngập trước khi tỉnh táo, cho biết vẫn rất khó để nói về việc bị đẩy ra ngoài.
Beaman nói: “Không có trải nghiệm nào đau đớn hơn trong cuộc đời tôi”.
Beaman cho biết anh đã bị đẩy ra trước khi cổ phần mà anh đủ điều kiện sở hữu được trao. Tại công ty mới của mình, Novel, Beaman đã thiết lập một điều khoản kích hoạt kép cho lịch trình trao quyền của mình. Nếu anh bị sa thải hoặc nếu công ty công nghệ thương mại điện tử bị mua lại, anh sẽ nhận được tiền thưởng trị giá một năm. Lần thứ hai tham gia, Beaman cho biết anh cũng đã lựa chọn cẩn thận những nhà đầu tư ban đầu của mình, đặc biệt chú ý đến cách họ đối xử với những người sáng lập trong quá khứ.
Những nhà sáng lập khác đang nghĩ cách xây dựng những bức tường thành mềm mại hơn trong hội đồng quản trị của họ. Ries đang khuyến khích cam kết sứ mệnh bổ sung một số ngôn ngữ pháp lý về cách hội đồng đưa ra quyết định. Những người khác chỉ đang cố gắng để có được thành viên hội đồng quản trị mà họ có thể tin tưởng.
Vài ngày sau khi Altman bị sa thải, Max Bregman đi ăn tối với bảy nhà sáng lập khác ở Phoenix. Khi ăn pizza, họ hỏi làm cách nào để tự bảo vệ mình.
Ở tuổi 22, Bregman còn trẻ so với tiêu chuẩn của một nhà sáng lập khởi nghiệp. Vào tháng 3, anh đồng sáng lập BreatheEV, công ty xây dựng phần mềm cho các trạm sạc xe điện.
Bregman cho biết anh muốn tránh xa các thành viên hội đồng tuyển dụng mà anh cho rằng có thể mâu thuẫn. Anh cũng đang nghiên cứu một hội đồng đạo đức riêng hoặc một cam kết đạo đức cho các thành viên hội đồng của mình.
“Các thành viên hội đồng quản trị phải có ý định tốt nhất cho công ty, chứ không phải là lo lắng về việc liên minh với các thành viên hội đồng quản trị khác để đảo chính. Việc thiết lập khuôn khổ ngay từ bây giờ khi chưa có nhiều mối đe dọa là điều quan trọng cho tương lai của chính nhà sáng lập và startup”.
