Rượu, bia không được bán ở khắp nơi tại World Cup 2022 như ở các giải đấu trước. Ảnh: Larepublica.
Ngay khi cửa xe taxi đóng lại, hàng loạt câu hỏi hiện lên trong đầu phóng viên Andrew Keh của The New York Times.
“Cửa hàng có đông đúc không? Đồ uống đã mua có ổn? Còn giá cả thì sao?”.
Người tài xế tên Shaj sau đó nhìn vào gương chiếu hậu và lịch sự yêu cầu xem biên lai của Keh. Anh nhìn một lượt từ trên xuống dưới khi lướt qua dòng xe cộ.
Shaj vừa đón Keh dọc theo con phố nhỏ ở rìa phía nam của Doha, bên trong những bức tường phủ đầy dây thép gai của Công ty Phân phối Qatar (QDC).
Đây là nhà nhập khẩu và phân phối rượu, bia duy nhất ở Qatar - quốc gia Hồi giáo quản lý chặt chẽ việc bán và tiêu thụ rượu, bia.
Cocktail, rượu và bia được phục vụ tại một số khách sạn sang trọng trong nước, nhưng 2 chi nhánh của QDC là nơi duy nhất bán rượu, bia tiêu dùng tại nhà.
“Đây có lẽ là một trong những nơi hạnh phúc nhất ở Doha”, Rachel Morris, người gốc Australia sống ở Qatar 15 năm nay, cho biết.
Việc QDC tồn tại trong nhiều năm như ví dụ đầy màu sắc về nỗ lực của Qatar nhằm cân bằng các giá trị bảo thủ của mình, bao gồm việc cấm uống rượu, với mong muốn mở cửa với thế giới. Ranh giới giữa truyền thống và sự thích nghi dường như hiếm khi cố định.
QDC là cửa hàng duy nhất được chính phủ Qatar cấp phép bán rượu, bia trong thời gian diễn ra World Cup.
Không dành cho tất cả
“Mọi người đều được chào đón đến Qatar. Điều chúng tôi yêu cầu là khi tới, hãy tôn trọng việc chúng tôi là quốc gia tương đối bảo thủ”, Hassan al-Thawadi, trưởng ban tổ chức World Cup của nước chủ nhà, cho biết trong cuộc phỏng vấn trước giải đấu.
Do đó, đối với những fan bóng đá quốc tế đang tìm kiếm hương vị như ở nhà, QDC giống như vị cứu tinh. Quyền truy cập vào cửa hàng được cấp thông qua quy trình đăng ký do nhà nước điều hành. Trong những tuần gần đây, đặc quyền được mở rộng cho các đội bóng, nhà tài trợ và tổ chức truyền thông đưa tin về World Cup. Người hâm mộ không được phép đăng ký.
Vào buổi sáng gần đây, 3 nhân viên của đội tuyển bóng đá quốc gia Mỹ đẩy 3 xe hàng chất đầy chai rượu, thùng bia và tự hỏi có nên lấy chiếc thứ 4 hay khônng. Họ được giới thiệu nhiều lựa chọn như rượu khai vị từ Pháp, rượu sake từ Nhật Bản, rượu vang từ Chile và Australia, bia từ Mexico, Brazil, Philippines.
Thậm chí, cửa hàng còn có phòng riêng chứa đầy tủ đông và dành hoàn toàn cho các sản phẩm từ thịt lợn, những thứ không có trong các nhà hàng và cửa hàng tạp hóa trên khắp đất nước, như pizza pepperoni đông lạnh, xúc xích cocktail, thịt xông khói. Tấm biển phía trên cửa vừa là thông báo, vừa là lời cảnh báo: “Cửa hàng thịt lợn. Dành cho những người không theo đạo Hồi”.
Các bảng hiệu xung quanh QDC quảng cáo các ưu đãi đặc biệt gắn liền với World Cup. Một nhà báo người Đức đi giày lười đang cân nhắc một chai rượu vang Italy.
Nhân viên của đội tuyển bóng đá quốc gia Mỹ phải cân nhắc hợp lý. Bởi mỗi người có giấy phép cá nhân được mua tối đa 2.000 riyal Qatar/tháng (khoảng 550 USD). Trong khi đó, họ cần đủ rượu, bia không chỉ cho thành viên đội bóng, mà còn cả gia đình và bạn bè của các cầu thủ.
“Đây không phải rượu vang để nhấm nháp. Đây là rượu vang để sinh tồn”, một trong số họ nói.
Người lao động ở Qatar xem các trận đấu trong khu vực dành cho người hâm mộ ở Asian Town. Một số bị cấm xin giấy phép mua rượu, bia đôi khi tìm đến chợ đen để mua. Ảnh: Erin Schaff.
Tuy nhiên, rõ ràng là nơi hạnh phúc nhất ở Doha (dành cho người thích uống rượu) cũng là một trong những nơi độc quyền nhất.
Trong taxi, Shaj, người theo đạo Hồi và đến từ Sri Lanka, nói với phóng viên của The New York Times rằng anh chưa bao giờ bước chân vào QDC dù đã sống ở Qatar 12 năm.
Các yêu cầu về giấy phép vào cửa hàng bao gồm mức lương tối thiểu 3.000 riyal Qatar/tháng (khoảng 825 USD) để có thể đăng ký. Điều này khiến rượu hợp pháp về cơ bản nằm ngoài tầm với của hàng trăm nghìn lao động nhập cư - chiếm gần 90% dân số Qatar. Nhiều người trong số họ kiếm được gần mức lương tối thiểu là 275 USD/tháng.
Trong khi QDC được ca ngợi là ốc đảo dành cho du khách đang khát, những người khác, bao gồm cả Shaj, lại coi hạn chế nghiêm ngặt là không công bằng. Đối với họ, các quy tắc chỉ đơn thuần là ví dụ khác về loại bất bình đẳng cấu trúc vốn là một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày ở Qatar.
Không thể mua rượu theo cách của dân văn phòng và du khách cao cấp, Shaj và những người khác phải tới chợ đen giao dịch. Anh thường mua rượu vodka với giá khá đắt đỏ và chỉ dám uống ở trong phòng đang thuê chung với 3 người lao động khác.
“Tôi không thích tiêu chuẩn kép này”, anh nói.
Vũ trụ cách biệt
Nỗi niềm của Shaj được lặp lại vào một đêm gần đây tại Asian Town ở Doha - nơi có hàng chục nghìn công nhân nước ngoài đến từ các quốc gia như Ấn Độ, Pakistan và Bangladesh. Khu vực này chỉ cách QDC vài cây số, nhưng theo một số cách, giống như vũ trụ cách biệt.
“Người Hồi giáo, người theo đạo Hindu, ai không uống rượu ở đây?”, Hari, tài xế xe chở hàng hạng nặng đến từ Kathmandu (Nepal), đang đi đến khu vực dành cho người hâm mộ World Cup sau khi uống vài ly rượu whisky ở nhà, cho biết.
“Mọi người đều sợ nói về rượu, bia vì nó bị cấm ở đây”, anh nói thêm.
Sau 9 năm ở Qatar, Hari đã kiếm đủ tiền để mua rượu có thương hiệu trên thị trường thứ cấp. Nhưng anh biết hầu hết người lao động khác không có được sự xa xỉ đó.
Một số người ở Asian Town mua các loại bia làm từ trái cây lên men. Số khác chuyển sang tự chế.
QDC được bao quanh bởi những bức tường cao, chăng dây thép gai ở trên cùng. Ảnh: Andrew Keh.
Hari cho biết một loại moonshine địa phương phổ biến, có biệt danh là Sri Lanka, được bán trong các chai nước bằng nhựa với giá khoảng 8 USD. Nó mạnh và có thể nguy hiểm. Các quan chức y tế ở Nepal tin rằng những chế phẩm như vậy có thể dẫn đến cái chết của những người lao động nhập cư ở Qatar và các nơi khác ở vùng Vịnh.
Ở QDC, một thùng 24 chai bia Budweiser được bán với giá 188 riyal Qatar (52 USD). Gần đó, một chai Cristal Champagne được niêm yết với giá khoảng 489 USD.
Có những quy tắc nghiêm ngặt cho những người được phép vào bên trong. Ngoài mức tối thiểu về thu nhập, khách hàng không thể đến từ các quốc gia thành viên của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh. Khách hàng trả phí thành viên, nhưng không thể bán lại rượu hoặc thậm chí tặng cho ai đó như một món quà. Và khi rời đi, người mua phải giấu kín việc mua hàng của họ cho đến khi về đến nhà.
Tuy nhiên, nhìn chung, chính phủ Qatar trong những năm gần đây đã cố gắng làm cho trải nghiệm QDC trở nên thân thiện hơn với khách hàng. Trong đại dịch, cửa hàng đã giới thiệu một số đặc quyền như đặt hàng trực tuyến và giao hàng tận nhà. Khách hàng ngày nay nhận được tin nhắn quảng cáo bán hàng đặc biệt.
Khi các thành viên của đội tuyển bóng đá Mỹ đi mua sắm, một nhân viên của QDC thì thầm tiết lộ rằng hạn ngạch cá nhân của họ được tăng gấp đôi vào World Cup.
Họ nói cảm ơn và đẩy chiếc xe leng keng về phía quầy tính tiền.
