Cuối tháng 10/2022, Ủy ban châu Âu (EC) sẽ tới Việt Nam kiểm tra tình hình thực hiện các khuyến nghị về chống vi phạm hoạt động khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU).
Đây là cơ hội để ngành thủy sản Việt Nam nói chung cũng như Tỉnh Quảng Ninh khẳng định những cam kết của trong việc phát triển nghề cá bền vững, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế...
Ngư trường rộng lớn nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ vi phạm IUU
Đánh giá về hiệu quả thực hiện nhiệm vụ gỡ thẻ vàng IUU của Quảng Ninh, mới đây Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn Phùng Đức Tiến đã kết luận, Quảng Ninh có cải thiện trong hạn chế vi phạm IUU, tuy nhiên kết quả chưa cao như kỳ vọng, vẫn còn những cảnh báo quan trọng chưa đảm bảo điều kiện để gỡ.
Theo thống kê mới nhất từ Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Quảng Ninh, tính đến hết tháng 9 toàn tỉnh còn 6.415 tàu cá, trong đó tỷ lệ tàu từ 6m trở lên đã được đăng ký, cấp giấy phép khai thác ngày càng cao, số vụ việc vi phạm quy định IUU của EC cũng đã giảm nhưng vẫn luôn tiềm ẩn nguy cơ lớn.
Nguyên nhân chính là do số lượng tàu cá trên địa bàn tỉnh rất lớn, hoạt động sôi động trên tất cả các cả vùng khơi, lộng, ven bờ… Quảng Ninh cũng quản lý cả một vùng ngư trường khai thác thủy sản rất rộng tới 6.000km2 cùng hơn 250km đường ven biển tiếp giáp với Vịnh Bắc Bộ và vùng đánh cá chung với nước ngoài nên rất dễ xảy ra tình trạng khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.
Trong giai đoạn năm 2018 - 2022, toàn tỉnh đã phát hiện 5.790 vụ vi phạm về khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, xử phạt 5.754 vụ vi phạm, thu phạt trên 42,2 tỷ đồng. Tịch thu, tiêu hủy 34 tàu cá và nhiều tang vật vi phạm; di dời, phá dỡ 14 bè mảng, 4 cơ sở nuôi trồng thủy hải sản trái phép; tổ chức ngăn chặn, xua đuổi 469 phương tiện tàu cá, bè mảng của ngư dân nước ngoài vi phạm chủ quyền, đánh bắt hải sản trái phép.
Từ đầu năm 2022 đến nay, Văn phòng kiểm soát nghề cá tại cảng Cái Rồng đã thực hiện kiểm soát 1.685 lượt tàu cá cập, rời cảng, trong đó có 817 lượt tàu cá cập cảng, 868 lượt tàu cá rời cảng. Tổng sản lượng thuỷ sản bốc dỡ qua cảng khoảng 2.110 tấn, chủ yếu là cá, mực, tôm; thu 793 cuốn nhật ký khai thác thuỷ sản, nhật ký thu mua chuyển tải thuỷ sản.
Hiện tại, tỉnh đã gỡ được 6/7 cảnh báo thẻ vàng IUU. Tiêu chí cảnh báo còn lại liên quan đến công tác quản lý tàu cá và cấp giấy phép khai thác thuỷ sản vẫn chưa đạt.
Trước thực trạng trên, Quảng Ninh đã và đang huy động sự vào cuộc của cả hệ thống, đẩy mạnh thực hiện hàng loạt những giải pháp đồng bộ để ngăn chặn tình trạng vi phạm IUU với những tiêu chí gồm kiểm soát tàu cá ra, vào cảng; lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá; quản lý tàu và cấp giấy phép khai thác thủy sản; công tác an toàn thực phẩm tàu cá; xử phạt vi phạm hành chính khai thác thủy sản trái phép...
Cần nhiều thời gian để gỡ bỏ cảnh báo IUU cuối
Theo thông tin từ Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Phạm Văn Thành, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác chống vi phạm thẻ vàng IUU của Quảng Ninh đã đạt được những kết quả nhất định.
Thời gian qua, Quảng Ninh không có tàu cá vi phạm vùng biển của nước ngoài. Quảng Ninh đã có trên 3.850 tàu đăng ký vào phần mềm Cơ sở dữ liệu tàu cá quốc gia; 210 tàu đánh bắt xa bờ lắp đặt và đồng bộ thiết bị giám sát hành trình, có đăng ký, có giấy phép khai thác thủy sản và giấy chứng nhận an toàn thực phẩm; hơn 1.000 tàu cá ký cam kết an toàn thực phẩm và cấp giấy phép khai thác thủy sản.
Riêng hơn 120 tàu trong tổng số hơn 960 tàu khai thác vùng lộng đang tiếp tục được các địa phương triển khai đăng ký theo quy định, phấn đấu đến cuối năm 2022 toàn tỉnh Quảng Ninh sẽ đạt 100% tàu có giấy phép khai thác thủy sản. Các loại tàu đánh bắt có chiều dài dưới 6 -12m thuộc quyền quản lý của các địa phương cấp huyện sẽ được đăng ký, đăng kiểm, cấp phép các loại.
Về kế hoạch gỡ bỏ tiêu chí cảnh báo thẻ IUU cuối cùng, Chi Cục trưởng Chi cục thủy sản Quảng Ninh Đỗ Đình Minh cho biết, hiện nay, khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng kết hợp cảng cá tại thị trấn Cái Rồng, Vân Đồn vẫn đang trong quá trình đầu tư, chưa đủ điều kiện để công bố cảng cá, do đó cần thời gian để tỉnh Quảng Ninh gỡ bỏ tiêu chí cảnh báo cuối cùng.
Ông Minh cũng cho biết “Chi cục đã thiết lập 10 điểm kiểm tra, giám sát tàu cá dọc từ Móng Cái về tới Quảng Yên để ngư dân có thể đến khai báo và cho cơ quan chức năng đến kiểm tra…”
Bám sát chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành về IUU, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có văn bản, yêu cầu Thủ trưởng các Sở, ngành có liên quan và Chủ tịch UBND các địa phương ven biển trên địa bàn tỉnh khẩn trương, nghiêm túc thực hiện các giải pháp quản lý khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản và chống vi phạm thẻ vàng IUU.
Theo đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Quảng Ninh chủ trì tổ chức các Đoàn công tác liên ngành (Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh) đi kiểm tra công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện các chỉ đạo của tỉnh về các nội dung khuyến nghị của Đoàn thanh tra EC.
Tập trung rà soát, hướng dẫn và xử lý dứt điểm các tồn tại về cấp Giấy phép khai thác thủy sản, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, lắp đặt thiết bị VMS, các vụ việc vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài hoàn thành trước ngày 15/10. Đồng thời, Tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ pháp luật, quản lý chặt chẽ, ngăn chặn kịp thời các tàu cá đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài.
