Thị trường chứng khoán vừa khép lại phiên giao dịch đầu tuần đáng thất vọng khi VN-Index giảm hơn 4% xuống mức thấp nhất trong gần 20 tháng kể từ ngày 8/2/2021. Trong bối cảnh đó, cổ phiếu HPG của Hòa Phát cũng không tránh khỏi bị bán mạnh và đóng cửa giảm sàn “trắng bên mua”, xuống mức 19.750 đồng/cổ phiếu, thấp nhất trong vòng 22 tháng (tính theo giá điều chỉnh).
Tuy nhiên, trên thực tế lần gần nhất cổ phiếu HPG có giá 1x đã là từ giữa tháng 4/2020. Từ đó đến nay, cổ phiếu đầu ngành thép đã trải qua nhiều thăng trầm và 3 lần điều chỉnh giá do chia cổ tức (ngày 29/7/2020, 31/5/2021 và 17/6/2022) nhưng chưa từng một lần trở lại vùng giá này cho đến phiên 3/10 vừa qua.
Như vậy, sau gần 30 tháng, nhà đầu tư lại được giao dịch cổ phiếu HPG với giá 1x, điều mà chỉ vài tháng trước không nhiều người dám nghĩ đến. Đến thời điểm hiện tại, cổ phiếu này đã “bốc hơi” 55% thị giá so với đỉnh hồi cuối tháng 10 năm ngoái và đánh mất toàn bộ thành quả tăng giá trong năm 2021. Vốn hóa thị trường theo đó bị “thổi bay” 140.400 tỷ đồng (~6 tỷ USD) trong chưa đầy 1 năm, xuống còn 114.800 tỷ đồng.
Cổ phiếu HPG thủng đáy
Đà giảm của HPG thời gian qua phần nào đến từ việc dòng tiền không còn đủ dồi dào để hấp thụ lượng cổ phiếu trôi nổi tự do (freefloat) “khổng lồ”. Theo thống kê, Hòa Phát hiện là doanh nghiệp có vốn điều lệ lớn thứ 2 toàn sàn chứng khoán với hơn 58.000 tỷ đồng, tương ứng số lượng cổ phiếu lưu hành hơn 5,8 tỷ cổ phiếu. Cổ phiếu đầu ngành thép có lượng freefloat lên đến gần 3,2 tỷ đơn vị, chỉ xếp sau VPB (4,7 tỷ đơn vị).
Đây vốn không phải vấn đề với HPG trong giai đoạn bùng nổ khi cổ phiếu “quốc dân” thường xuyên giao dịch rất sôi động. Thời đỉnh cao giai đoạn quý 2-3 năm ngoái, cổ phiếu đầu ngành thép từng nhiều lần “gánh” thanh khoản cả sàn chứng khoán với giá trị giao dịch lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, phong độ đã không còn được duy trì kể từ sau khi đạt đỉnh, một phần do tiền vào thị trường hạn chế sau các biến cố liên quan đến trái phiếu và các chính sách thắt chặt tiền tệ.
Lượng freefloat khổng lồ của HPG
Thêm nữa, các yếu tố cơ bản cũng đã không còn ủng hộ Hòa Phát như giai đoạn trước cũng khiến cổ phiếu HPG thiếu lực đỡ trước áp lực chốt lời. Cụ thể, sau khi đạt đỉnh vào quý 3/2021 - giai đoạn giá thép cũng liên tục leo thang lên cao chưa từng có, lợi nhuận của Hòa Phát đã bắt đầu chững lại và đi xuống.
Quý 2/2022 có thể coi là một trong những giai đoạn khó khăn nhất trong hơn 2 năm trở lại đây đối với ngành thép và Hòa Phát cũng không ngoại lệ. Giá thép giảm trong khi chi phí nguyên liệu đầu vào vẫn cao khiến lợi nhuận ròng của doanh nghiệp đầu ngành thép giảm 59% so với cùng kỳ, xuống còn khoảng 4.000 tỷ đồng.
Sau liên tiếp những nhịp giảm mạnh, giá thép cây thế giới hiện chỉ còn 1/3 so với đỉnh. Giá thép xây dựng của Hòa Phát tại thị trường nội địa đã tăng trong những tuần gần đây nhưng tiềm năng tăng giá trong các tháng còn lại của năm có thể ở mức khiêm tốn. Mức tăng giá nhỏ giọt chỉ từ 100 – 200 đồng/kg mỗi lần của Hòa Phát phần nào cho thấy nhu cầu của người tiêu dùng cuối cùng vẫn đang tăng chậm.
Giá thép thế giới giảm mạnh
SSI Research cho rằng lợi nhuận của Hòa Phát trong các quý tới có thể sẽ tiếp tục giảm so với cùng kỳ. Nguyên nhân đến từ nhu cầu thép trong nước được dự báo sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực bởi áp lực lạm phát và việc kiểm soát chặt chẽ thị trường bất động sản. Tiêu thụ HRC cũng sẽ gặp thách thức do các nhà sản xuất tôn mạ đang giảm số dư hàng tồn kho trong bối cảnh giá giảm và nhu cầu chậm lại ở cả kênh nội địa và xuất khẩu.
Ngoài ra, việc tỷ giá leo thang do đồng USD không ngừng tăng giá có thể sẽ tiếp tục gây áp lực lên lợi nhuận của Hòa Phát. Riêng trong quý 2, tập đoàn này đã lỗ tỷ giá 1.100 tỷ đồng. Ngoài ra, lãi suất có xu hướng tăng trước áp lực tỷ giá cũng có ảnh hưởng nhất định đến các doanh nghiệp vay nợ nhiều như Hòa Phát.
Tính đến cuối quý 2/2022, doanh nghiệp đầu ngành thép đang vay nợ hơn 70.000 tỷ đồng, gần gấp đôi so với các tài sản được hưởng lãi suất. Hòa Phát ước tính mỗi thay đổi 100 điểm cơ bản của lãi suất sẽ làm tăng hoặc giảm 12,43 tỷ đồng lợi nhuận thuần hợp nhất cho kỳ 6 tháng. Con số này không lớn so với lợi nhuận của Hòa Phát tuy nhiên còn có thể tăng thêm khi tập đoàn chuẩn bị đầu tư cho dự án Dung Quất 2 với tổng mức đầu tư lên đến 85.000 tỷ đồng trong đó nguồn vốn vay chiếm khoảng 35.000 tỷ đồng.
Sau khi khởi công vào tháng 5/2022, dự án Dung Quất 2 đang trong giai đoạn giải phóng mặt bằng. Giai đoạn 1 sẽ đi vào hoạt động từ giữa năm 2024 và giai đoạn 2 từ cuối năm 2024. Với Dung Quất 2, tổng công suất của Hòa Phát sẽ tăng 66% so với cuối năm 2021 lên 14,6 triệu tấn/năm.
