Thế giới khởi nghiệp đã trải qua một năm khó khăn - sa thải hàng loạt, đầu tư vốn mạo hiểm giảm mạnh và sự sụp đổ hỗn loạn của Ngân hàng Thung lũng Silicon. Nhưng nhiều người trong giới công nghệ tin rằng điều tồi tệ nhất vẫn chưa đến.
Nhiều công ty khởi nghiệp sẽ bắt đầu rơi vào tình trạng cạn tiền
Các chuyên gia cho biết khi thị trường suy thoái kéo dài và tiền của nhà đầu tư không còn dễ dàng giải ngân nữa, nhiều công ty khởi nghiệp sẽ bắt đầu rơi vào tình trạng cạn tiền. Một số công ty được các quỹ đầu tư mạo hiểm hỗ trợ buộc phải huy động vốn mới ngay cả khi điều đó có nghĩa là đồng ý với mức định giá thấp hơn mức mà họ từng bảo đảm, một thỏa thuận được gọi là vòng giảm giá, khiến những người sáng lập cũng như các nhà đầu tư lo sợ.
“Chúng tôi chưa từng bị giảm giá trị như thế này trong hơn 20 năm”. Cameron Lester, đồng giám đốc toàn cầu về truyền thông công nghệ và ngân hàng đầu tư viễn thông tại Jefferies, cho biết và nói thêm rằng những công ty có khả năng huy động vốn, ngay cả khi được định giá thấp hơn, là những công ty may mắn. “Điều quan trọng bây giờ là sống sót”, Lester nói.
Theo công ty nghiên cứu Prequin, vào cuối năm 2022, các công ty khởi nghiệp liên tục bị giảm định giá và mức giảm đã đạt gần cao nhất trong 5 năm. Dữ liệu ban đầu của quý đầu tiên năm 2023 cho thấy khoảng 7,5% trong số tất cả các vòng cấp vốn mạo hiểm ở Hoa Kỳ là các vòng down round, nghĩa là trong lần gọi vốn sau, giá trị của công ty được định giá thấp hơn lần gọi vốn trước. Theo PitchBook, mức độ giảm giá sẽ còn tăng lên. Các công ty nổi tiếng như công ty tài chính khổng lồ Stripe Inc., công ty khởi nghiệp thanh toán Thụy Điển Klarna Bank AB và công ty bảo mật Snyk đã phải chấp nhận những vòng gọi vốn bị cắt giảm định giá như vậy, những công ty khác như Blockchain.com được cho là đang đàm phán để làm điều tương tự.
Các nhà sáng lập vẫn cần mẫn tránh những vòng gọi vốn khiến định giá công ty đi xuống, vì chúng báo hiệu rằng “quỹ đạo vươn tới mặt trăng” của một công ty đã bị trật bánh, làm suy yếu tinh thần và quét sạch hàng triệu, đôi khi là hàng tỷ tài sản trên giấy tờ của những người sáng lập và nhân viên của công ty khởi nghiệp. Chúng cũng gây ra tổn thất cho các nhà đầu tư mạo hiểm và các nhà đầu tư của họ, được gọi là các thành viên góp vốn hoặc đối tác hữu hạn, và có thể dẫn đến các vấn đề pháp lý đau đầu.
Tuy nhiên, hãy hỏi hầu hết các chuyên gia trong ngành công nghệ và họ sẽ xác nhận một cách dứt khoát rằng những giao dịch như vậy đang trở nên “không thể tránh khỏi”. Nhà phân tích Kyle Stanford của PitchBook cho biết: “Chúng tôi dự đoán các đợt gọi vốn giảm giá, đặc biệt là vào nửa cuối năm nay, sẽ thực sự tăng lên”. Alfredo Silva, một đối tác tại công ty luật Morrison & Foerster, cho biết làn sóng sắp tới của việc định giá thấp hơn là “thông thường”. Vào tháng 3, công ty đã tổ chức một hội thảo về cách điều hướng những phức tạp pháp lý có thể xảy ra với các vòng như vậy.
Chấp nhận vốn dù bị đánh giá thấp và những điều khoản bất lợi
Trong khi nhiều công ty đã cắt giảm chi phí và vay nợ để tránh huy động vốn với những điều khoản bất lợi, thì những chiến thuật trì hoãn đó cũng có giới hạn. Hơn 400 công ty - một phần ba trong số tất cả các công ty khởi nghiệp kỳ lân, những công ty được định giá từ 1 tỷ USD trở lên - đã không huy động vốn mới kể từ năm 2021, theo PitchBook. Đó là một khoảng thời gian dài đối với một công ty chưa thu được lợi nhuận, dựa vào số tiền họ kiếm được từ các vòng cấp vốn trước đó. Hầu hết các công ty được VC hỗ trợ thường huy động vốn hàng năm hoặc hai năm một lần và khoảng 94% kỳ lân công nghệ không có lãi theo PitchBook.
Stripe đã huy động tiền với mức định giá thấp hơn khoảng 50% so với giá trị trước đây của họ
Một số công ty khởi nghiệp đã buộc phải đi theo hướng này. Stripe đã hoàn thành một thỏa thuận tài chính định giá công ty ở mức 50 tỷ USD, tương đương khoảng một nửa mức định giá năm 2021 của họ. Một số công ty khởi nghiệp về tiền điện tử đã hoặc đang thực hiện các vòng gọi vốn, cũng như nhiều công ty ở nước ngoài, bao gồm cả Klarna, đã chứng kiến giá trị giảm hơn 85%. Đầu tháng này, công ty khởi nghiệp Tonal Systems Inc. đã huy động vốn từ một công ty cổ phần tư nhân với mức giá được báo cáo là 550 triệu USD, tương đương một phần ba giá trị của họ vào năm 2021.
Nhưng khi ngày càng có nhiều công ty khởi nghiệp ra đời, vòng tài trợ giảm định giá vẫn tốt hơn là không có vòng gọi vốn nào. Đầu tư mạo hiểm vào tất cả các công ty khởi nghiệp đã giảm nhanh chóng trong những tháng gần đây. Số lượng công ty khởi nghiệp huy động được tiền trong quý đầu tiên của năm 2023 đạt mức thấp nhất trong 5 năm - một tốc độ thấp hơn nhiều so với nhu cầu. Ước tính nội bộ của PitchBook cho thấy cứ 3 USD mà các công ty khởi nghiệp cần thì chỉ có 1 USD được triển khai.
Avlok Kohli, giám đốc điều hành của AngelList, công ty cung cấp các công cụ quản lý và gây quỹ cho các công ty khởi nghiệp, nhà đầu tư và quản lý quỹ cho biết: “Chúng tôi thực sự đang ở một trong những thời điểm tồi tệ nhất của hoạt động đầu tư mạo hiểm. Đây là thời gian hoạt động thấp điểm nhất mà chúng tôi từng thấy”.
Việc các startup công nghệ bị định giá thấp cũng đã gây ra những tác động đầu tiên đến các công ty khởi nghiệp trưởng thành đang chuẩn bị cho đợt chào bán lần đầu ra công chúng. Các công ty khởi nghiệp trẻ hơn, vẫn còn nhiều năm nữa mới đến chặng đường IPO, có vẻ như miễn nhiễm với thời điểm định giá thấp này. Tuy nhiên, Kohli nói rằng điều đó đã thay đổi trong những tháng gần đây, ảnh hưởng bắt đầu lan xuống các công ty, bởi vì không ai muốn viết một tấm séc mà cuối cùng nó chẳng dẫn đến thành công.
Các nhà đầu tư đang trở nên hoài nghi hơn và vì thế cũng “khó khăn hơn” cho mọi công ty khởi nghiệp. Điều đó đúng ngay cả trong không gian ồn ào của trí tuệ nhân tạo - một điểm sáng hiếm hoi trong bối cảnh hiện tại, đến mức nhiều người phải tự hỏi sự phát triển ồn ào gần đây của trí tuệ nhân tạo “có quá nóng không? Có thể là một bong bóng khác không?”. Nhưng, Kohli cũng lưu ý rằng kỳ vọng lớn là một khía cạnh quan trọng của thế giới công nghệ, mặc dù rủi ro luôn ở mức cao.
