Theo Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), trong 6 tháng đầu năm 2022, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đạt trên 14,03 tỷ USD, bằng 91,1% so với cùng kỳ năm 2021. Nhiều dự án sản xuất, chế tạo các sản phẩm điện tử, công nghệ cao được tăng vốn với quy mô lớn trong 6 tháng đầu năm.
Giao dịch bất động sản chiếm số lượng lớn nhất
Các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu tư vào 18 ngành trong tổng số 21 ngành kinh tế quốc dân. Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu với tổng vốn đầu tư đạt gần 8,84 tỷ USD, chiếm gần 63% tổng vốn đầu tư đăng ký. Ngành kinh doanh bất động sản đứng thứ hai với tổng vốn đầu tư trên 3,15 tỷ USD, chiếm 22,5% tổng vốn đầu tư đăng ký.
Đặc biệt, năm 2022 là một năm sôi động đối với các giao dịch mua bán và sáp nhập (M&A) tại Việt Nam.
Theo thống kê của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) đưa ra tại Báo cáo hoạt động tập trung kinh tế, các lĩnh vực bất động sản, bán lẻ, công nghiệp, nông nghiệp, thực phẩm, thương mại điện tử, logistics chứng kiến nhiều giao dịch M&A trong nửa đầu năm 2022.
Lĩnh vực bất động sản có khoảng 20 M&A giao dịch nổi bật, đáng chú ý là giao dịch Công ty CP DRH Holdings cho công ty con là Công ty CP Kinh doanh và Phát triển Bất động sản Đông Sài Gòn nhận chuyển nhượng lên đến 99% cổ phần tại Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Hòa Bình; Tổng công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex) mua 57,82 triệu cổ phiếu Công ty CP Đầu tư và Phát triển Du lịch Vinaconex; Công ty CP Phát triển Sunshine Homes đã quyết định nhận chuyển nhượng cổ phần tại Công ty CP Sao Ánh Dương...
Lĩnh vực bán lẻ có khoảng 10 giao dịch nổi bật, trong đó nổi bật Masan chi 110 triệu USD (tương đương 2.500 tỷ đồng) để mua thêm 31% cổ phần và trở thành công ty mẹ của chuỗi trà sữa Phúc Long. Sau giao dịch, Tập đoàn Masan sở hữu tổng cộng 51% cổ phần Phúc Long.
Ngân hàng Singapore United Overseas Bank (UOB) mua lại mảng bán lẻ của Citigroup tại 4 quốc gia Đông Nam Á là Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam với giá khoảng 4,915 tỷ đô la Singapore. Thế Giới Di Động liên doanh với PT Erafone Aratha Retailindo, công ty con của Tập đoàn Erajaya để thành lập PT Era Blue Elektronic.
Lĩnh vực thực phẩm có khoảng 7 giao dịch nổi bật: giao dịch M&A giữa Nova Consumer và Công ty TNHH Thực phẩm Mặt trời mọc (Sunrise Foods), qua đó Nova Consumer sở hữu công ty Anco Family Food; Liên doanh giữa Hoàng Anh Gia Lai và Công ty Dược phẩm Đông Á để thành lập Công ty Bapi; Temasek, SeaTown Private Capital Master Fund (Singapore) và Periwinkle Pte Ltd mua 35,95% cổ phần trong Golden Gate từ Prosperity Food Concepts Pte. Ltd (Singapore) và các cổ đông cá nhân khác…
Ngoài ra, một số giao dịch điển hình trong 6 tháng đầu năm 2022 trong các lĩnh vực khác có thể kể đến: Nhóm doanh nghiệp của Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai mua 100% cổ phần của Công ty Cổ phần Gia súc Lơ Pang; Công ty cổ phần Vật tư Kỹ thuật nông nghiệp Cần Thơ liên doanh với Công ty Cổ phần Tập đoàn Dabaco Việt Nam hợp tác phát triển chăn nuôi lợn; Tập đoàn PAN đã chi hơn 524 tỷ mua thâu tóm cổ phiếu Bibica.
Giao dịch của doanh nghiệp nội địa chiếm ưu thế
Báo cáo cũng cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2022, Cục đã tiếp nhận tới 62 hồ sơ thông báo tập trung kinh tế, xấp xỉ số hồ sơ Cục tiếp nhận trong cả năm 2020 và bằng gần 1⁄2 số hồ sơ Cục tiếp nhận trong năm 2021.
Hầu hết các giao dịch tập trung kinh tế nộp hồ sơ thông báo đến Cục thuộc ngưỡng thông báo về tổng doanh thu, tổng tài sản của các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế, chiếm gần 92% tổng số hồ sơ thông báo.
Chủ thể tham gia giao dịch tập trung kinh tế là các doanh nghiệp với loại hình đa dạng, gồm công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty liên doanh. Mỗi giao dịch có từ hai doanh nghiệp tham gia trở lên.
Trong 62 giao dịch tập trung kinh tế được thông báo tới Cục có tổng số 202 doanh nghiệp tham gia, trong đó, số lượng doanh nghiệp nước ngoài (được thành lập và hoạt động tại nước ngoài) là 82 doanh nghiệp (chiếm 40,59%), trong khi số lượng các doanh nghiệp nội địa chiếm ưu thế hơn với 120 doanh nghiệp (chiếm 59,41%).
“Tỷ lệ này có sự thay đổi đáng kể so với năm 2021, khi tương quan giữa doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước lần lượt khi đó là 24,93% và 75,07%”, báo cáo nhận định.
Cũng trong 62 hồ sơ thông báo tập trung kinh tế, có 51 giao dịch tập trung kinh tế có hình thức mua lại doanh nghiệp, chiếm 82% tổng số giao dịch được thông báo; 3 giao dịch tập trung kinh tế có hình thức sáp nhập doanh nghiệp, chiếm 5% tổng số giao dịch được thông báo; 8 giao dịch tập trung kinh tế có hình thức liên doanh giữa các doanh nghiệp, chiếm 13% tổng số giao dịch được thông báo.
Trong 62 hồ sơ thông báo tập trung kinh tế, số lượng giao dịch được thực hiện tại Việt Nam chiếm đa số với 39 giao dịch, chiếm 62,9%, trong khi đó 37% số giao dịch được thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam với 23 giao dịch.
Đa số các giao dịch tập trung kinh tế thông báo được thực hiện tại Việt Nam (chiếm 63%). Trong đó, đa phần các bên tham gia tập trung kinh tế là các doanh nghiệp Việt Nam và một bên là doanh nghiệp Việt Nam hoặc doanh nghiệp nước ngoài.
Các doanh nghiệp tham gia giao dịch tập trung kinh tế này đều có thị phần hoặc thị phần kết hợp dưới 20% (dưới ngưỡng an toàn). Trong đó, số giao dịch tập trung kinh tế có thị phần, thị phần kết hợp trên thị trường liên quan từ 0-5% chiếm 62%, từ 5-10% chiếm 19%, từ 10-20% chiếm 19% và trên 20% chiếm 0%.
Chỉ có 1 giao dịch thông báo tập trung kinh tế thuộc trường hợp phải thẩm định chính thức trên thị trường vận tải đường biển do có tiềm ẩn tác động hoặc khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh trên thị trường liên quan.
