Thị trường chứng khoán Việt Nam dần kết thúc một năm đầy biến động, chỉ số VN-Index hết vượt 1.500 điểm nhưng chỉ sau hơn nửa năm lại để mất ngưỡng 900. Trong bối cảnh chung không thực sự thuận lợi, hoạt động đưa cổ phiếu mới lên sàn cũng trở nên ảm đạm hơn. Thống kê trong suốt năm 2022, cả ba sàn HoSE, HNX và UPCoM không đón thêm nhiều "tân binh" mới và chỉ có một vài "tân binh" thực sự lần đầu đưa cổ phiếu lên giao dịch trên sàn chứng khoán.
Hai “tân binh” của HoSE lần đầu mang cổ phiếu lên sàn giao dịch
Sàn HoSE trong năm 2022 chỉ ghi nhận hai mã cổ phiếu lần đầu niêm yết và giao dịch. Ngay đầu năm, 16,5 triệu cổ phiếu GMH - Công ty Cổ phần Minh Hưng Quảng Trị đã có phiên giao dịch đầu tiên vào 12/1, giá tham chiếu là 22.000 đồng/cp, tương ứng định giá công ty khoảng 360 tỷ đồng.
Tuy nhiên, không như mong đợi, cổ phiếu GMH chỉ tăng trần vào phiên 13/1 rồi quay đầu giảm sàn 6 phiên liên tiếp. Cổ phiếu trong suốt năm qua gần như chìm trong xu hướng giảm giá, hiện kết phiên 29/12 chỉ còn 9.640 đồng/cp, cũng là vùng giá thấp nhất từng ghi nhận, tương ứng mất tới 56% giá trị.
Tới 28/11/2022, thêm mã chứng khoán NO1 của Công ty Cổ phần Tập đoàn 911 cũng đã chào sàn HoSE. Số lượng niêm yết là 24 triệu cổ phiếu với giá tham chiếu 10.000 đồng. Song kịch bản cũng chẳng tích cực hơn GMH là mấy, cổ phiếu NO1 chỉ sau 1 tháng giao dịch trên HoSE đã giảm xuống mức 8.960 đồng/cp, tương ứng mất hơn 10%. Vốn hóa giảm xuống mức 215 tỷ đồng.
Xét về tình hình kinh doanh, lũy kế 9 tháng năm, NO1 có doanh thu thuần gần 1.149 tỷ đồng, gấp 3 lần cùng kỳ. Kết quả, lợi nhuận sau thuế đạt hơn 37 tỷ đồng, gấp gần 4 lần cùng kỳ năm trước và vượt 68% kế hoạch lợi nhuận cả năm 2022.
Một số cái tên lớn chuyển từ giao dịch tại UPCoM sang niêm yết cổ phiếu trên HoSE
Ngoài ra, năm 2022 còn ghi nhận một vài cái tên lớn đã thực hiện niêm yết cổ phiếu trên sàn HoSE sau khi hủy đăng ký tại sàn UPCoM. Cụ thể, toàn bộ 267 triệu phiếu HHV của CTCP Đầu tư hạ tầng Giao thông Đèo Cả bắt đầu được niêm yết và chính thức giao dịch trên HoSE từ 20/1/2022. Giá tham chiếu trong ngày giao dịch đầu tiên 25.660 đồng/cổ phiếu. Trước đó, mã chứng khoán này đã đăng ký giao dịch trên Upcom từ tháng 12/2015.
Tuy nhiên, thị giá HHV không thể vượt qua áp lực điều chỉnh của thị trường, cổ phiếu liên tục giảm mạnh, có thời điểm thậm chí xuống đáy giá hơn 5 năm trước khi hồi phục đôi chút lên mức 8.950 đồng/cp. Tại mức thị giá hiện tại, HHV bay 65% giá trị kể từ khi niêm yết HoSE, vốn hóa cũng mất gần 4.500 tỷ đồng sau chưa đầy 1 năm.
Về Đèo Cả, đây là một doanh nghiệp BOT lớn với hàng loạt dự án trọng điểm, tổng mức đầu tư tính đến nay đã hơn 80.000 tỷ đồng. Về tình hình tài chính, theo BCTC hợp nhất quý 3/2022, doanh thu đạt 563 tỷ đồng, tăng 24,5% so với cùng kỳ. Luỹ kế 9 tháng năm 2022, HHV ghi nhận doanh thu 1.478 tỷ đồng, lãi ròng 213 tỷ đồng - tăng so với cùng kỳ.
Sang tới tháng 2, toàn bộ gần 93 triệu cổ phiếu CTR của Tổng Công ty Công trình Viettel được niêm yết trên HoSE. Ngày giao dịch đầu tiên 23/2/2022 với giá tham chiếu là 85.400 đồng/cổ phiếu. Phiên giao dịch cuối cùng trên Upcom vào 14/2 trước đó.
Sau khoảng 10 tháng niêm yết trên HoSE, cổ phiếu CTR hiện giảm còn 50.600 đồng/cp, tương ứng mất 41% giá trị. Thậm chí so với đỉnh hơn 96.000 đồng hồi tháng 4 năm nay thì CTR chỉ còn phân nửa thị giá.
Diễn biến cổ phiếu có phần trái ngược với kết quả kinh doanh khi lũy kế 9 tháng đầu năm, Viettel Construction ghi nhận doanh thu thuần đạt 6.830 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 320 tỷ đồng, lần lượt tăng 25% và 31% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng trong quý 3, doanh thu CTR đạt hơn 2.605 tỷ đồng, tăng 36% so với cùng kỳ và là mức kỷ lục kể từ khi hoạt động.
Tới tháng 8, 135,8 triệu cổ phiếu ACG của Gỗ An Cường chính thức niêm yết trên HOSE và bắt đầu giao dịch vào ngày 10/10 với giá tham chiếu phiên đầu là 67.300 đồng/cp. Cùng cảnh ngộ, kết phiên giao dịch ngày 29/12, thị giá ACG còn 35.400 đồng, giảm 47% so với mức giá khi chào sàn. Vốn hóa công ty chỉ còn hơn 4.800 tỷ đồng.
Trong chia sẻ gần đây, ông Lê Đức Nghĩa – Chủ tịch HĐQT ACG cho biết giá cổ phiếu của An Cường trên sàn chứng khoán đang không phản ánh đúng giá trị công ty. Theo Chủ tịch của An Cường, trong thời gian qua, triển vọng ngành gỗ nói chung cũng bị đánh giá tiêu cực đã làm ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư chứng khoán và cổ phiếu của An Cường cũng bị ảnh hưởng theo diễn biến chung. Bên cạnh đó là tình trạng cơ cấu cổ đông cô đặc.
Sàn HNX đón thêm 3 thành viên “mới tinh” và 3 mã chuyển sàn
Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) năm qua cũng đón thêm 3 cổ phiếu niêm yết mới. Đầu tiên là mã HMR của Công ty Cổ phần Đá Hoàng Mai với phiên giao dịch đầu tiên vào 13/1 với giá tham chiếu 15.700 đồng/cp. Sau gần 1 năm, thị giá HMR giảm còn chưa tới một nửa, hiện đạt 6.400 đồng/cp. Với hơn 5,6 triệu cổ phiếu đang lưu hành, vốn hóa HMR còn gần 36 tỷ, mất 52 tỷ đồng so với ban đầu.
Cùng trong tháng 7, cổ phiếu DVM của Dược liệu Việt Nam và PCH của Nhựa Picomat đã chính thức chào sàn HNX. DVM niêm yết gần 36 triệu đơn vị với giá tham chiếu chào sàn là 18.000 đồng/cổ phiếu; trong khi 20 triệu cổ phiếu PCH bắt đầu giao dịch trong 28/7 với giá tham chiếu 11.000 đồng. Tuy nhiên, nửa năm sau ngày chào sàn, DVM và PCH ghi nhận cùng một kịch bản khi thị giá DVM giảm 29% xuống mức 12.800 đồng/cp còn PCH giảm 55% còn 5.000 đồng/cp.
Ngoài ra, trong năm 2022, có ba mã chứng khoán chuyển sàn giao dịch từ UPCoM sang HNX gồm TOT của Transimex Logistics, SPC của Bảo vệ Thực vật Sài Gòn và TKG của Sản xuất và Thương mại Tùng Khánh.
9 cái tên đăng ký giao dịch sàn UPCOM
Tại sàn UPCoM, 9 cổ phiếu đã thực hiện đăng ký giao dịch mới trong cả năm 2022. Đáng chú ý là mã chứng khoán BIG của Big Invest Group với phiên giao dịch đầu tiên vào 10/1, giá tham chiếu 10.900 đồng/cp. BIG xuất phát điểm là công ty chuyên kinh doanh bất động sản, sự kiện và vật liệu xây dựng. Sáng lập là ông Võ Phi Nhật Huy - cái tên được chú ý từ hồi năm 2017 khi cộng đồng mạng lan truyền hình ảnh chụp văn phòng Tập đoàn Big Group với tầm nhìn: "Năm 2020 - IPO tại Tp.HCM 500 triệu USD; Năm 2025 - IPO tại New York 200 tỷ USD".
Tuy nhiên, sau 1 năm giao dịch UPCoM, cổ phiếu BIG chỉ có phút huy hoàng ngắn ngủi ngay khi chào sàn với 6 phiên tăng kịch trần, rồi quay đầu lao dốc, hiện thị giá chỉ đạt 9.100 đồng/cp, tương ứng vốn hóa thị trường vỏn vẹn chưa tới 46 tỷ đồng.
Tương tự, cổ phiếu GEE của Thiết bị Điện Gelex gây chú ý khi vừa chào sàn UPCoM bởi đà tăng gấp đôi chỉ sau 5 phiên đầu. Tuy nhiên, đà tăng hạ nhiệt rồi thị giá GEE quay đầu giảm sâu, hiện đạt 26.600 đồng/cp, tương ứng giảm 64% so với mức giá tham chiếu 25.000 đồng của phiên đầu tiên.
GEE còn được chú ý khi là doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái Gelex – một trong những họ cổ phiếu làm mưa làm gió hồi năm 2021 rồi đồng loạt lao dốc trong năm 2022.
Có thể thấy bối cảnh thị trường không thuận lợi ảnh hưởng không nhỏ tới kế hoạch chào sàn và niêm yết cổ phiếu của các doanh nghiệp. Nguyên nhân do dòng tiền không còn dồi dào và chứng khoán không còn là kênh hút vốn dễ dàng. Ngoài lượng cổ phiếu niêm yết sụt giảm, cũng dễ hiểu khi không ít các doanh nghiệp "bỏ ngỏ" kế hoạch niêm yết cổ phiếu như Công ty cổ phần Chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam (mã chứng khoán: CSI), HĐQT Tập đoàn Lộc Trời (mã chứng khoán: LTG) hay CTCP Sơn Á Đông (mã chứng khoán: ADP)…
Dù khó khăn trong ngắn hạn không thể phủ nhận triển vọng dài hạn lạc quan của chứng khoán Việt Nam nhờ tình hình vĩ mô ổn định và tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết được dự báo ở mức cao. Chứng khoán vẫn được đánh giá là kênh đầu tư hấp dẫn ngay cả khi không còn môi trường tiền rẻ. Dù vậy, nhà đầu tư cần thích nghi để tránh tổn thất trong những giai đoạn thị trường hóa gấu.
