Tại phiên thảo luận bàn tròn, toạ đàm cấp cao diễn ra vào buổi chiều ngày 18/9, nhiều đại biểu đặt câu hỏi với lãnh đạo Bộ Tài chính xoay quanh những giải pháp phát triển ổn định thị trường trái phiếu doanh nghiệp sau nhiều cú sốc vừa qua. Đặc biệt, trong bối cảnh doanh nghiệp đang “khát” vốn, nhiều lô trái phiếu sắp đến thời điểm đáo hạn mà cửa vay tín dụng ngân hàng lại hẹp.
Cải cách pháp luật đề lành mạnh thị trường
Trả lời cho những câu hỏi đó, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết ngày 16/9 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế.
“Tuy nhiên, về pháp lý, chúng ta vẫn phải tiếp tục rà soát ở cấp luật. Trong đó, 2 luật liên quan trực tiếp đến các quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, huy động vốn là Luật Doanh nghiệp và Luật Chứng khoán”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.
Lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết có 3 nhóm vấn đề mà Bộ phải rà soát và báo cáo để Quốc hội có quyết sách.
Thứ nhất là điều kiện phát hành trái phiếu của doanh nghiệp sao cho phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Thứ hai là điều kiện đối với nhà đầu tư chuyên nghiệp được phép tham gia đầu tư trái phiếu của các doanh nghiệp. Thứ ba là cách thức phát hành trái phiếu, quy định giám sát việc phát hành trái phiếu riêng lẻ hoặc phát hành ra công chúng.
Như vậy, cải cách pháp luật chính là giải pháp đầu tiên để phát triển lành mạnh thị trường trái phiếu, đạt mục tiêu mà Chính phủ đề ra: Đến năm 2025, quy mô thị trường trái phiếu chiếm 47% GDP trong đó riêng trái phiếu doanh nghiệp chiếm 20% GDP.
Cải thiện cầu đầu tư trái phiếu doanh nghiệp
Giải pháp thứ hai là đa dạng và cải thiện cầu đầu tư đối với trái phiếu doanh nghiệp. Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết nhà đầu tư cá nhân đầu tư trái phiếu doanh nghiệp thời gian qua rất đông đảo nhưng hầu hết không chuyên nghiệp. Hiện nay, thị trường Việt Nam đang rất vắng bóng nhà đầu tư chuyên nghiệp là các tổ chức. Chính vì vậy, Bộ Tài chính xác định nhiệm vụ quan trọng là phát triển nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp trong thời gian tới. Họ là những công ty quản lý quỹ hoặc các ngân hàng đầu tư. Còn nhà đầu tư cá nhân có nhu cầu mua trái phiếu sẽ thông qua các định chế chuyên nghiệp nói trên.
Ngoài ra, các nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp cũng phải được đào tạo nâng cao hiểu biết, kỹ năng trong quá trình phân tích rủi ro tài chính của doanh nghiệp để đưa ra quyết định đầu tư và chịu trách nhiệm với quyết định đầu tư của mình, tránh xảy ra hiện tượng không quản trị rủi ro tốt sau đó quay ngược lại đòi hỏi cơ quan nhà nước phải có trách nhiệm.
Tăng cường công tác hậu kiểm
Giải pháp thứ ba được lãnh đạo Bộ Tài chính đề xuất là nâng cao chất lượng của các trung gian tài chính tham gia phát hành trái phiếu doanh nghiệp bao gồm: Công ty chứng khoán, tổ chức tín dụng, công ty cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán, thẩm định giá và các công ty xếp hạng tín nhiệm…
Đầu tiên là nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của những người trực tiếp thực hiện dịch vụ này. Thứ hai là chấn chỉnh đạo đức nghề nghiệp. “Những dịch vụ trung gian này đòi hỏi đạo đức nghề nghiệp rất cao. Nếu rủi ro đạo đức ở những khâu này thì sẽ dẫn đến rủi ro cho toàn bộ thị trường, bao gồm cả nhà đầu tư và doanh nghiệp phát hành”, ông Nguyễn Đức Chi khẳng định.
Giải pháp thứ tư, thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết sẽ tăng cường giám sát, kiểm tra thị trường trái phiếu theo hướng thể chế hóa trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân tham gia vào quá trình phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Các bên liên quan trong quá trình này gồm doanh nghiệp phát hành, nhà đầu tư, các tổ chức trung gian và cơ quan quản lý nhà nước.
“Chúng ta có hàng trăm ngàn doanh nghiệp huy động vốn trên thị trường, không một cơ quan nào có đủ nguồn lực để kiểm tra tất cả những doanh nghiệp trong quá trình phát hành. Chúng ta chỉ có thể ban hành quy định và giám sát. Khi phát hiện sai phạm thì xử lý nghiêm. Đó là thông điệp cứng rắn với thị trường”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết.
Giải pháp thứ 5 rất quan trọng trong quá trình phát triển thị trường đó là truyền thông minh bạch, kịp thời đến xã hội về các chính sách, quy định của pháp luật đối với việc phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
