Ngày 21/8, Tổng cục Hải quan phát đi thông tin về công tác quản lý nhà nước về hải quan tại cửa khẩu đường bộ và đường thủy Khánh Bình thuộc tỉnh An Giang.
Rủi ro buôn lậu, khai gian hoàn thuế
Theo phản ánh, thời gian vừa qua, tại khu vực cửa khẩu Khánh Bình, tỉnh An Giang có tình trạng các doanh nghiệp đưa phương tiện vận tải của Campuchia vào các địa điểm tự phát, không đủ điều kiện tập kết, kiểm tra giám sát theo quy định của Luật Hải quan để thực hiện bốc dỡ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu các mặt hàng nông sản, hàng bách hóa tiêu dùng…
Tổng cục Hải quan cho rằng điều này sẽ dẫn đến hai rủi ro cao.
Thứ nhất, cơ quan hải quan không kiểm tra, giám sát để phát hiện được các lô hàng nhập lậu, khai sai số lượng chủng loại… đối với các lô hàng nhập khẩu.
Thứ hai, với các lô hàng xuất khẩu, cơ quan hải quan không được giám sát, kiểm tra việc bốc xếp hàng hóa nên dẫn đến rủi ro không quản lý được hàng hóa có đúng theo khai báo trên tờ khai hay không.
Đặc biệt, "đối với hàng nông sản xuất khẩu là mặt hàng được ưu tiên cả trong phân luồng tờ khai, doanh nghiệp dễ dàng lợi dụng để khai khống số lượng, trọng lượng, chủng loại… để hoàn thuế giá trị gia tăng", Tổng cục Hải quan cảnh báo.
Trong những năm trước đây, tại các cửa khẩu đường bộ trên toàn quốc từng xảy ra nhiều vụ việc doanh nghiệp lợi dụng khai khống để hoàn thuế giá trị gia tăng hàng nghìn tỷ đồng.
"Riêng cửa khẩu Khánh Bình cũng xảy ra vụ việc tương tự, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu qua cửa khẩu Khánh Bình và nhiều cán bộ hải quan cửa khẩu Khánh Bình bị truy cứu trách nhiệm hình sự", Tổng cục Hải quan cho hay.
"Trường hợp các doanh nghiệp cố tình đưa phương tiện nhập cảnh của nước ngoài vào các địa điểm này này để bốc xếp hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu là vi phạm pháp luật", Tổng cục Hải quan nhấn mạnh.
Trước lo ngại của các doanh nghiệp ở An Giang trước yêu cầu đưa hàng vào tập kết đột ngột, gặp khó khăn trong sản xuất, phân loại, tập kết hàng hóa nông, thủy sản…, Tổng cục Hải quan cho rằng chưa phản ánh đúng bản chất sự việc cũng như chức năng nhiệm vụ của cơ quan Hải quan theo quy định của pháp luật.
Tổng cục Hải quan bổ sung thêm, đối với hoạt động sản xuất kinh doanh, phân loại, vận tải, bốc dỡ hàng hóa của các doanh nghiệp tại các địa điểm trong nội địa, nếu không liên quan đến phương tiện vận tải của nước ngoài xuất cảnh, nhập cảnh hoặc hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thì hoạt động bình thường theo quy định của pháp luật.
Cơ quan hải quan không can thiệp, cho phép hay không cho phép thực hiện các hoạt động này.
Chỉ được tập kết, làm thủ tục tại 2 điểm được Hải quan công nhận
Dẫn chứng hành loạt quy định của pháp luật về kiểm tra giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh, Tổng cục Hải quan cho hay, theo Khoản 1 Điều 38 Luật Hải quan 2014 quy định: "Đối tượng giám sát hải quan gồm hàng hóa, phương tiện vận tải, phương tiện vận tải nội địa vận chuyển hàng hóa đang chịu sự giám sát hải quan".
Theo đó, hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh là đối tượng phải làm thủ tục hải quan, chịu sự kiểm tra, giám sát hải quan trong địa bàn hoạt động của cơ quan hải quan.
Cùng với đó, hàng hóa mua bán, trao đổi của cư dân biên giới cũng phải chịu sự kiểm tra, giám sát hải quan.
Còn phương tiện vận tải thương mại nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh cũng phải di chuyển theo đúng tuyến đường quy định, chịu sự giám sát hải quan từ khi đến địa bàn hoạt động hải quan, quá trình di chuyển cho đến khi ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.
Tổng cục Hải quan cũng lưu ý, các địa điểm kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong lãnh thổ hải quan, đây là các địa điểm được Tổng cục Hải quan công nhận.
"Đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; phương tiện xuất cảnh, nhập cảnh, phương tiện qua lại khu vực biên giới để giao nhận hàng hóa thì hoạt động bốc xếp, xếp dỡ hàng hóa lên/xuống phương tiện vận tải nước ngoài phải chịu sự giám sát, kiểm tra của cơ quan hải quan", Tổng cục Hải quan.
Để đảm bảo công tác giám sát hải quan theo đúng quy định tại Luật Hải quan và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, Tổng cục Hải quan ban hành công văn số 2777/TCHQ-GSQL ngày 7/7/2022 chỉ đạo Cục Hải quan tỉnh An Giang tăng cường công tác quản lý, giám sát hải quan tại các cửa khẩu biên giới thuộc tỉnh An Giang, trong đó có cửa khẩu Khánh Bình.
Theo quy định của pháp luật hải quan, hàng hóa xuất khẩu được bốc xếp lên các phương tiện vận tải nước ngoài phải chịu sự giám sát của cơ quan hải quan.
Hiện nay, "tại cửa khẩu đường bộ Khánh Bình được Tổng cục Hải quan công nhận 2 địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại khu vực cửa khẩu cho 2 doanh nghiệp kinh doanh kho bãi, địa điểm là Công ty TNHH Dương Lan, Công ty TNHH thương mại Hải Thịnh Phát", Tổng cục Hải quan nhấn mạnh.
Đối với hàng hóa được vận chuyển qua khu vực cửa khẩu đường bộ, việc kiểm tra, giám sát cũng sẽ được thực hiện tại 2 địa điểm của hai doanh nghiệp trên.
Cũng tại khu vực cửa khẩu đường bộ Khánh Bình, Tổng cục Hải quan phát hiện một số doanh nghiệp kinh doanh địa điểm lưu kho bãi dưới hình thức tự phát để phục vụ cho hoạt động mua bán trao đổi hàng hóa qua biên giới.
Tuy nhiên lại cho phương tiện ô tô của Campuchia vào địa điểm để nhận hàng, tự bốc dỡ hàng hóa trong các địa điểm này lên xuống phương tiện vận tải của Campuchia.
"Do đây là những địa điểm tự phát, không được Tổng cục Hải quan công nhận đủ điều kiện tập kết, kiểm tra giám sát hải quan gồm: phải được trang bị các trang thiết bị đáp ứng công tác giám sát hải quan như camera giám sát, hệ thống quản lý xuất nhập tồn hàng hóa đưa vào, lưu giữ và đưa ra địa điểm", Tổng cục Hải quan lưu ý.
Đồng thời, không là địa bàn hoạt động hải quan - cơ quan hải quan không bố trí công chức hải quan thực hiện công tác quản lý nhà nước về hải quan tại địa điểm không được Tổng cục Hải quan công nhận. Do đó, nên công tác giám sát, kiểm soát hải quan gặp nhiều khó khăn và doanh nghiệp dễ lợi dụng, để buôn lậu vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Do đó, để đảm bảo an ninh trật tự, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan ở khu vực cửa khẩu Khánh Bình, tại văn bản 2777/TCHQ-GSQL ngày 7/7/2022 nêu trên, Tổng cục Hải quan yêu cầu Cục Hải quan tỉnh An Giang nghiêm túc thực hiện công tác giám sát, kiểm soát, kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; phương tiện xuất cảnh, nhập cảnh tại khu vực cửa khẩu Khánh Bình.
Tại cửa khẩu Khánh Bình, việc tập kết hàng hóa, làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại cửa khẩu đường bộ và khu vực biên giới đường sông phải thực hiện trong các địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ở biển giới được Tổng cục Hải quan công nhận.
"Đối với việc kiểm tra, giám sát sang tải, bốc xếp hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu lên, xuống các phương tiện nước ngoài tại cửa khẩu đường bộ và khu vực biên giới đường sông phải thực hiện trong các địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ở biên giới được Tổng cục Hải quan công nhận", Tổng cục Hải quan lưu ý.
Không được thực hiện tại các địa điểm tập kết tự phát của cá nhân, doanh nghiệp thuộc khu vực cửa khẩu biên giới đường bộ và khu vực biên giới đường sông.
