Định vị và khai thác khoáng sản ở dãy Himalaya sẽ là một thách thức lớn. Ảnh: The Guardian.
Theo South China Morning Post, vành đai khoáng sản được cho là dài hơn 1.000 km, việc đánh giá một khu vực rộng lớn và xa xôi như vậy có thể mất nhiều năm, hoặc thậm chí nhiều thập kỷ.
Một vấn đề đau đầu nữa là do vị trí của vành đai này nằm dọc biên giới phía Nam của Tây Tạng, nơi Trung Quốc có tranh chấp lâu năm với nước láng giềng Ấn Độ.
Vì thế, các nhà địa chất Trung Quốc cho rằng quốc gia nào có thể xác định chính xác trữ lượng đất hiếm này sớm thì càng giành được “lợi thế chiến lược”.
Một giải pháp khả thi là sử dụng trí tuệ nhân tạo. Kể từ năm 2020, với sự hỗ trợ tài chính từ chính phủ Trung Quốc, một nhóm nghiên cứu đã xây dựng hệ thống AI để xử lý tự động gần như tất cả dữ liệu thô do vệ tinh thu thập được, kết hợp cùng các phương tiện khác để xác định vị trí mỏ đất hiếm trên cao nguyên Tây Tạng này.
Các nhà khoa học, công tác tại phòng thí nghiệm về địa chất và tài nguyên thuộc Đại học Khoa học địa chất Trung Quốc khẳng định tỷ lệ chính xác của công cụ này lên đến 96%.
“Nhu cầu của Trung Quốc với các tài nguyên khoáng sản hỗ trợ công nghiệp hóa và đô thị hóa số lượng lớn như sắt, đồng, nhôm, than và xi măng dự kiến giảm mạnh trong 15-20 năm tới. Trọng tâm việc khai thác chủ yếu chuyển sang đất hiếm”, Giáo sư Zuo Renguang, nhà khoa học chính của dự án cho biết.
“Các kim loại đất hiếm không thể thay thế trong các ngành công nghiệp như công nghệ quốc phòng, quân sự, công nghệ thông tin... khiến chúng trở thành nguồn tài nguyên khoáng sản chiến lược quan trọng trong việc cạnh tranh toàn cầu”, vị giáo sư này nói thêm.
Những gì AI tìm kiếm được là một dạng đá granite có tông màu sáng hơn bình thường. Nó có thể chứa các loại đất hiếm như niobi và tantalum, vốn được sử dụng trong các sản phẩm công nghệ cao và một lượng đáng kể lithium, rất quan trọng để sản xuất ôtô điện.
Cách đây 10 năm, các nhà địa chất học Trung Quốc tình cờ phát hiện mẫu vật giàu đất hiếm và lithium từ một số mẫu đá lấy về từ Tây Tạng, từ đó họ bắt tay vào nghiên cứu.
Trung Quốc hiện có một cơ sở khai thác đất hiếm ở Nội Mông và một số mỏ khai thác khác ở các tỉnh Quảng Đông, Giang Tây, Tứ Xuyên.
Nhưng các nhà khoa học tin rằng trữ lượng đất hiếm ở dãy Himalaya có thể tương đương, thậm chí lớn hơn những mỏ đó và có thể giúp Trung Quốc củng cố vị trí trên thị trường đất hiếm toàn cầu.
Trong những năm 1980 và 1990, Trung Quốc chiếm thị phần lớn nhất với khoảng 43% trữ lượng đất hiếm toàn cầu, nhưng thị phần đã giảm còn khoảng 36,7% vào năm 2021, theo số liệu ước tính trong ngành.
Trong khi đó, tài nguyên đất hiếm bên ngoài Trung Quốc đã có sự tăng trưởng đáng kể, tăng hơn gấp đôi từ 40 triệu tấn lên 98 triệu tấn.
Theo các nhà nghiên cứu thuộc Cơ quan Khảo sát Địa chất Trung Quốc, tài nguyên khoáng sản trong vành đai đất hiếm của dãy Himalaya không chỉ có giá trị kinh tế mà còn có ý nghĩa chiến lược do tác động tiềm ẩn đối với khu vực và cạnh tranh tài nguyên.
