Theo công ty nghiên cứu dữ liệu Visual Capitalist, các ngân hàng trung ương trên thế giới đang tham gia nghiên cứu, phát triển tiền pháp định kỹ thuật số (CBDC).
Tiền số vốn xuất hiện từ những năm 1980. Dẫu vậy, chúng chỉ thực sự phổ biến rộng rãi cho đến khi Bitcoin được tạo ra vào năm 2009. Theo CoinMartketCap, toàn thị trường hiện có 20.700 loại tiền số khác nhau, gọi chung là tiền mã hóa (Cryptocurrency).
Một trong những tính năng nổi trội của tiền mã hóa là được xây dựng dựa trên chuỗi khối (blockchain) hoạt động như một cuốn sổ cái ghi chép lại mọi dữ liệu giao dịch. Các blockchain có xu hướng tập trung hoặc phi tập trung như phần lớn loại tiền mã hóa phổ biến hiện (Bitcoin, Ethereum…)
Tính năng này khiến quá trình chuyển tiền và thanh toán khó theo dõi vì không có đơn vị nào nắm quyền kiểm soát.
Mặt khác, các loại tiền kỹ thuật số do chính phủ phát hành được kiểm soát và theo dõi bởi ngân hàng trung ương. Các CBDC có tỷ lệ 1:1 với tiền pháp định nhưng hoạt động dưới dạng kỹ thuật số.
Nhiều nước đã bắt đầu phát triển, thử nghiệm CBDC. Ảnh: Visual Capitalist.
Hiện có khoảng 105 quốc gia, tương đương 95% GDP toàn cầu, tham gia cuộc chơi phát triển CBDC. Một số thậm chí đã bước vào quá trình thử nghiệm như nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) của Trung Quốc.
Có khoảng 9% quốc gia đã phát hành CBDC, 14% quốc gia đang thử nghiệm và 23% đang phát triển. Số lượng quốc gia đang nghiên cứu CBDC áp đảo hơn cả, chiếm 41%.
Ngoài ra, khoảng 9% quốc gia trong số này quyết định tạm dừng dự án CBDC và 2% đã hủy bỏ sáng kiến này.
Đáng chú ý, chính phủ các nước tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương tương đối cởi mở với CBDC. Hiện Trung Quốc, Thái lan, Singapore, Malaysia, Hàn Quốc đã trong quá trình thử nghiệm CBDC.
Trong khi đó, Việt Nam cùng một số nước như Myanmar, Phillippines, New Zealand đang tiến hành nghiên cứu CBDC.
Trong cuộc chất vấn trước Quốc hội vào đầu tháng 6, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết cơ quan đang nghiên cứu và sẽ bổ sung quy định về một số đồng tiền mới.
Giải thích về tiền kỹ thuật số, thống đốc cho biết đây là tiền pháp định do ngân hàng trung ương phát hành nhưng dưới dạng điện tử thay vì tiền giấy, tiền xu. Hiện Chính phủ đã giao NHNN thành lập ban nghiên cứu về tiền kỹ thuật số nhằm nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước trên thế giới.
