Chỉ sau vài ngày trình dự thảo lần 1 Nghị định sửa đổi về kinh doanh xăng dầu, ngày 1/4, Bộ Công Thương tiếp tục có văn bản gửi Chính phủ trình bản dự thảo lần 2 thay thế cho các nghị định trước đây về kinh doanh xăng dầu.
Trong dự thảo mới này, Bộ Công Thương cho rằng với cơ chế hiện nay, cơ quan quản lý phải thực hiện qua quá nhiều bước, doanh nghiệp không được chủ động trong quyết định giá bán lẻ trong hệ thống phân phối mà trông chờ vào giá cơ sở do cơ quan quản lý công bố rồi thực hiện theo.
"Giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu căn cứ vào các yếu tố hình thành trong quá khứ với thời gian tương đối dài, dẫn tới chưa sát với thực tế", cơ quan soạn thảo nhìn nhận.
Bộ Công Thương đánh giá cơ chế điều hành giá hiện nay chưa đảm bảo thực hiện theo cơ chế thị trường. Vì vậy, dự thảo mới quy định Nhà nước sẽ không tham gia vào quá trình điều hành giá nhưng công bố các yếu tố hình thành giá để doanh nghiệp tự quyết định.
Theo đó, dự thảo mới đưa quy định định kỳ 7 ngày sẽ công bố giá thế giới bình quân (dự thảo lần 1 lấy bình quân 15 ngày) và cho phép doanh nghiệp đầu mối cộng các khoản chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức để công bố giá bán ra thị trường. Tuy nhiên, giá bán ra của doanh nghiệp không được cao hơn mức giá được tính toán theo công thức.
Điều này đồng nghĩa giá xăng dầu tiếp tục có thể giữ nguyên chu kỳ điều hành tính giá 7 ngày như hiện nay thay vì tính bình quân 15 ngày như dự thảo lần 1 đề xuất cách đây vài ngày.
"Thương nhân đầu mối, phân phối xăng dầu căn cứ công thức tính giá nêu trên để tính toán, công bố giá bán lẻ xăng dầu trong hệ thống, nhưng không vượt quá giá bán tối đa", dự thảo đề xuất.
Bộ Công Thương cho rằng với phương án này, việc tính toán chi phí hàng tháng của thương nhân được giảm bớt, đây là cải cách trong tính toán giúp thương nhân kinh doanh xăng dầu và cơ quan quản lý không phải tính toán và công bố định kỳ các chi phí.
"Các doanh nghiệp phải cạnh tranh về chi phí để chiếm lĩnh thị trường. Thương nhân hoàn toàn dự tính được các chi phí kinh doanh để xây dựng giá bán xăng dầu trong hệ thống và có quyền bán giá thấp hơn giá bán tối đa theo công thức giá quy định", cơ quan soạn thảo nhìn nhận.
Dự thảo Nghị định mới cũng quy định với địa bàn xa cảng, xa kho đầu mối, nếu có chi phí thực tế phát sinh tăng cao (đã được kiểm toán), đầu mối và thương nhân phân phối được quyết định giá bán tại địa bàn sau khi có báo cáo gửi Bộ Công Thương. Tuy nhiên, việc tăng giá không được vượt quá 2% giá bán tối đa theo quy định.
"Mặc dù Luật Giá quy định khá chi tiết về Quỹ bình ổn giá như quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức liên quan; trình tự, thủ tục bình ổn giá, nhưng liên quan đến trường hợp phải thực hiện quỹ bình ổn giá thì Luật Giá chưa quy định cụ thể trường hợp nào thì lập quỹ, chi quỹ để bình ổn giá", Bộ này nhìn nhận.
Do đó, trong dự thảo Nghị định, Bộ đề xuất quy định cụ thể trường hợp trích lập, chi quỹ. Chẳng hạn, khi giá thế giới tăng liên tục trong 15 ngày, Bộ Công Thương sẽ có văn bản gửi Bộ Tài chính để báo cáo Thủ tướng xem xét việc trích lập, chi sử dụng theo quy định của Luật Giá.
Dự thảo mới cũng giữ quan điểm tiếp tục cho đầu mối được phép thuê kho chứa nhưng yêu cầu phải báo cáo định kỳ về tình hình sử dụng kho, đồng thời giao các Sở Công Thương kiểm tra, giám sát.