Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 3, sáng ngày 15/6 dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Dầu khí (sửa đổi). Có 23 lượt ý kiến phát biểu trong phiên thảo luận. Thay mặt Ban soạn thảo dự thảo Luật, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An đã có một số giải trình, tiếp thu các vấn đề mà đại biểu quan tâm.
Cần thiết sửa đổi Luật Dầu khí
Trong thảo luận, các ý kiến đều thống nhất về sự cần thiết sửa đổi Luật Dầu khí để thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển ngành dầu khí, đảm bảo an ninh năng lượng, tháo gỡ những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, đồng bộ hệ thống pháp luật, tăng cường hiệu lực hiệu quả trong quản lý nhà nước về dầu khí, đẩy mạnh phân cấp, tránh lợi ích cục bộ, loại bỏ rào cản, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực dầu khí.
Đại biểu Nguyễn Lâm Thành
Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) đánh giá cao sự cố gắng của Ban soạn thảo cũng như thống nhất với nhiều ý kiến nêu trong Báo cáo thẩm tra. Tuy nhiên trong đóng góp nội dung cụ thể, đại biểu cho rằng quy định tại khoản 2 Điều 4 dự thảo Luật chưa giải quyết được xung đột, chồng chéo trong quá trình áp dụng Luật Dầu khí với các luật khác có liên quan như Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Quản lý và sử dụng vốn nhà nước.
Do vậy, đề nghị cần xem xét, quy định rõ trong dự thảo Luật nguyên tắc áp dụng Luật Dầu khí theo hướng hạn chế tối đa việc dẫn chiếu các quy định pháp luật tại luật khác để bảo đảm tính khả thi, rõ ràng và thống nhất trong quá trình thực hiện.
Bên cạnh đó, cần quy định rõ phải áp dụng pháp luật dầu khí để thực hiện các nội dung thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Dầu khí như hoạt động dầu khí, điều tra cơ bản về dầu khí và dự án dầu khí theo chuỗi đồng bộ. Việc điều chỉnh áp dụng các luật khác liên quan đến hoạt động trung nguồn, hạ nguồn cũng phải được quy định rõ ràng trong dự thảo Luật.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An
Giải trình về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho biết, lý do dự án Luật không điều chỉnh hoạt động dầu khí trung và hạ nguồn là bởi chỉ các hoạt động dầu khí thượng nguồn mới có những đặc thù cần thiết phải quy định trong luật chuyên ngành.
Các hoạt động dầu khí trung và hạ nguồn (bao gồm vận chuyển và xử lý chế biến dầu khí) hiện nay đang được điều chỉnh theo hệ thống pháp luật có liên quan như Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đất đai và trong quá trình triển khai cơ bản không gặp vướng mắc nên không cần quy định trong luật chuyên ngành.
Riêng đối với trường hợp triển khai các dự án dầu khí theo chuỗi là trường hợp rất đặc thù, phải xây dựng một chuỗi công trình đường bộ để phát triển mỏ khai thác sản phẩm dầu khí thượng nguồn, vận chuyển, xử lý chất lượng sản phẩm trước khi thương mại thì được thực hiện theo trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Dầu khí sửa đổi để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ về thời gian và tiến độ, nâng cao hiệu quả kinh tế, khuyến khích các nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư lớn để thực hiện dự án đầu tư thành phần liên quan mật thiết với nhau, vì vậy cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra rà soát và bảo đảm phạm vi của dự luật.
Cần bổ sung các quy định để thu hút tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động điều tra cơ bản dầu khí
Tham gia thảo luận, đại biểu Tạ Đình Thi (Hà Nội) đề nghị bổ sung cơ chế, chính sách ưu đãi để thu hút sự tham gia của các tổ chức, cá nhân vào công tác điều tra cơ bản dầu khí. Theo đó, ngoài việc điều chỉnh hoạt động điều tra cơ bản, tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí và các hoạt động liên quan, cần quan tâm đến hoạt động chế biến để tạo các sản phẩm hóa dầu với giá trị gia tăng cao hơn và phù hợp với định nghĩa ở Khoản 9, Điều 3 và bổ sung giải thích từ ngữ về điều tra cơ bản dầu khí trong dự thảo Luật.
Do công tác điều tra cơ bản dầu khí cần đầu tư nguồn lực rất lớn trong bối cảnh ngân sách nhà nước còn nhiều khó khăn nên đại biểu đề nghị bổ sung các quy định về cơ chế, chính sách ưu đãi vào Điều 5 để thu hút sự tham gia của các tổ chức, cá nhân vào công tác điều tra cơ bản dầu khí cũng như các hoạt động dầu khí khác. Mặt khác, cần làm rõ cơ chế thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí (giao nhiệm vụ hay đấu thầu) và các trình tự, thủ tục thẩm định, phê duyệt đề án, dự án, báo cáo kết quả thực hiện điều tra cơ bản dầu khí.
Đại biểu Phan Đức Hiếu
Cùng bàn về vấn đề này, đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình) cho biết, dự thảo Luật đã bổ sung rất nhiều quy định nhằm thúc đẩy hoạt động điều tra cơ bản về dầu khí. Đồng thời nêu rất rõ mục tiêu Nhà nước khuyến khích các tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài đầu tư để tiến hành điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí.
Tuy nhiên, dự thảo Luật lại chưa quy định cụ thể về cơ chế khuyến khích. Trong khi đó, tại Chương VI về các chính sách ưu đãi đầu tư chỉ áp dụng cho hoạt động dầu khí, mà hoạt động này không bao gồm hoạt động điều tra cơ bản. Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xem xét có nên áp dụng các biện pháp khuyến khích ưu đãi đầu tư tại Chương VI đối với hoạt động điều tra cơ bản hay không.
Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương khẳng định đây là hoạt động rất quan trọng do Nhà nước thống nhất quản lý. Trước đây, PVN sử dụng quỹ thăm dò dầu khí phục vụ điều tra cơ bản về dầu khí và tìm kiếm thăm dò dầu khí. Tuy nhiên, pháp luật hiện hành không cho phép lập quỹ tìm kiếm thăm dò dầu khí. Do đó, việc bố trí kinh phí phục vụ điều tra cơ bản dầu khí từ nguồn lực của Nhà nước, bao gồm kinh sách ngân sách nhà nước và nguồn lợi sau thuế và nguồn các tổ chức, cá nhân khác, là cần thiết và đồng bộ với quy định của pháp luật về khoáng sản.
Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội để phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra, nghiên cứu và bổ sung các quy định, nguyên tắc về cơ chế giao nhiệm vụ thực hiện điều tra cơ bản, cơ chế thu hút các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí, các hình thức ưu đãi đối với điều tra cơ bản.
Các vấn đề liên quan đến hợp đồng dầu khí cũng được các đại biểu rất quan tâm. Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho biết, đây là một chương rất quan trọng trong dự thảo Luật, trên cơ sở đã tiếp thu đầy đủ các ý kiến từ các bộ, ngành liên quan.
Dự thảo Luật quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hợp đồng dầu khí và giao cho PVN ký kết. Tuy nhiên, một số đại biểu Quốc hội đề nghị sửa đổi theo hướng Thủ tướng Chính phủ chỉ phê duyệt nội dung cơ bản của hợp đồng dầu khí, còn lại giao PVN phê duyệt và chịu trách nhiệm về nội dung chi tiết hoạt động dầu khí.
Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho biết cơ quan chủ trì soạn thảo thiết kế theo tinh thần phân cấp, phân quyền mạnh gắn với kiểm tra, giám sát. Theo đó, quy định Thủ tướng Chính phủ chỉ phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu ký kết hợp dầu khí và nội dung hợp đồng dầu khí. Hợp đồng dầu khí là thỏa thuận ràng buộc pháp lý giữa Nhà nước và nhà thầu dầu khí có nhiều nội dung đặc thù có liên quan đến quốc phòng, an ninh và chủ quyền biển.
Việc quy định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí là có cơ sở. Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu và xin ý kiến Chính phủ về vấn đề quan trọng này.
Ngoài ra, nhiều vấn đề khác được các đại biểu nêu như về ưu đãi trong hoạt động dầu khí; hoàn thiện thêm những quy định về quản lý nhà nước, quy định về bảo vệ môi trường; cơ chế kiểm tra, giám sát, cơ chế thanh tra; vấn đề về chuyển giao công nghệ, về đào tạo nhân lực phục vụ cho ngành dầu khí… cũng được nêu tại phiên thảo luận và tiếp thu của cơ quan chủ trì soạn thảo.
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Ủy ban Kinh tế và các cơ quan có liên quan nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến phát biểu để hoàn thiện dự án Luật, trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV.
