Canh bạc của Mark Zuckerberg khi Meta lâm nguy

Meta, công ty mẹ của Facebook vừa công bố doanh thu quý II đạt 28,8 tỷ USD, giảm 1% so với cùng kỳ năm ngoái và thấp hơn mức dự báo của Phố Wall (28,9 tỷ USD). Theo New York Times, đây là lần đầu tiên Meta ghi nhận doanh thu quý sụt giảm so với cùng kỳ năm trước, tính từ khi công ty phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) năm 2012.

"Dường như chúng ta đang bước vào đợt suy thoái kinh tế, có thể tác động lớn đến hoạt động kinh doanh quảng cáo kỹ thuật số. Không dễ dự đoán tình trạng sẽ kéo dài bao lâu với mức độ nào, nhưng tôi cho rằng tình hình có vẻ tệ hơn quý trước", CEO Mark Zuckerberg cho biết.

Lợi nhuận ròng của Meta trong quý II đạt 6,7 tỷ USD, giảm 36% so với năm ngoái, mức giảm liên tiếp trong 3 quý. Bộ phận Reality Labs thu về 452 triệu USD nhưng lỗ 2,8 tỷ USD. Đây là những con số không mấy dễ chịu đối với Zuckerberg và dàn lãnh đạo công ty.

Đối diện hàng loạt thách thức

Mức tăng trưởng doanh thu âm của Meta đã được giới phân tích dự đoán từ trước. Công ty do Zuckerberg đồng sáng lập đối diện thách thức từ nhiều phía.

Facebook và Instagram chịu sức ép cạnh tranh từ TikTok. Thay đổi chính sách quyền riêng tư trên iOS ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh quảng cáo, khiến doanh thu giảm hàng tỷ USD. Trong khi đó, tham vọng metaverse đốt rất nhiều tiền, chưa thể sinh lời ít nhất đến cuối thập kỷ.

Theo WSJ, khó khăn từ thị trường quảng cáo kỹ thuật số không chỉ dành cho Meta, khi nguy cơ lạm phát và chiến sự tại Ukraine khiến nhà quảng cáo thắt chặt chi tiêu. Trước đó, Alphabet đã công bố mức tăng trưởng doanh thu chậm nhất trong 2 năm.

Meta lần đầu ghi nhận doanh thu quý sụt giảm sau hơn 10 năm. Ảnh: CBS News.

Không chỉ Meta, các đối thủ như Snap cũng ghi nhận tỷ lệ tăng doanh thu hàng quý thấp nhất từ trước đến nay, trong khi Twitter báo cáo doanh thu giảm. Nhu cầu quảng cáo thấp được thể hiện qua giá quảng cáo trung bình của Meta, giảm 14% trong quý II. Cách đây một năm, công ty này ghi nhận giá quảng cáo trung bình tăng 47% so với quý II/2020.

Lượng người dùng không còn là thế mạnh

Trong buổi báo cáo tài chính cuối cùng trước khi rời Meta, Giám đốc Vận hành Sheryl Sandberg cho biết công ty đang điều chỉnh hoạt động kinh doanh để nhắm mục tiêu quảng cáo tốt hơn, sử dụng ít dữ liệu từ người dùng. Bà cũng bày tỏ sự lạc quan do thị trường quảng cáo vẫn trị giá hàng tỷ USD, tăng trưởng ở mức 2 con số.

Một ngày khó khăn của Meta còn đến từ đơn kiện chống độc quyền của Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) vào ngày 27/7. Đơn kiện yêu cầu cấm Meta mua lại công ty thực tế ảo có tên Within do vi phạm luật cạnh tranh.

Tuy doanh thu giảm, lượng người dùng hàng ngày của Facebook trong quý II tăng 3%, đạt 1,97 tỷ. Theo Meta, 2,88 tỷ người đang sử dụng các app Facebook, Messenger, Instagram và WhatsApp mỗi ngày, tăng 4% so với quý II/2021.

Tuy nhiên, Meta dường như đang ngày càng xa rời yếu tố tương tác giữa con người, nền tảng làm nên các mạng xã hội thời kỳ đầu.

Trong buổi báo cáo tài chính, Mark Zuckerberg thừa nhận khoảng 15% nội dung của người dùng trên Facebook do AI gợi ý, đến từ những tài khoản mà họ không theo dõi. Con số này có thể tăng gấp đôi vào cuối năm nay.

Theo nhận định của biên tập viên Alex Heath trên The Verge, tuyên bố này đi ngược lại những gì Facebook từng nói về cải thiện trải nghiệm của người dùng trong quá khứ.

"Zuckerberg dường như đang vứt bỏ toàn bộ định hướng xây dựng bảng tin Facebook suốt 4 năm qua", Heath nhận định.

Buộc phải làm nhiều hơn với nguồn lực ít hơn

Trước khi công bố báo cáo tài chính quý II, Zuckerberg đã tổ chức cuộc họp với các lãnh đạo của Meta tại San Francisco. Nội dung cuộc họp nhằm bàn bạc kế hoạch cải tiến ứng dụng Facebook, thay đổi cách người dùng tiếp cận nội dung trên nền tảng.

Nói cách khác, Meta đang bước vào giai đoạn chuyển mình. Sự chuyển đổi diễn ra trên các ứng dụng, kế hoạch đầu tư và nhân sự. Trong những tháng gần đây, Zuckerberg cải tổ đội ngũ lãnh đạo, thẳng tay sa thải nhân viên có hiệu suất làm việc kém. Kế hoạch này được vị CEO ví như "làm nhiều hơn với nguồn lực ít hơn".

Giám đốc Vận hành Sheryl Sandberg chuẩn bị rời Meta sau 14 năm làm việc. Ảnh: AP.

Khi đại dịch khiến nhiều nơi phong tỏa, Meta đã tạm dừng quy trình đánh giá hiệu suất nhân viên, tự động tăng mức điểm, bổ sung thời gian nghỉ và tặng 1.000 USD tiền mặt. Nhân viên đã quá quen với những cuộc họp online và làm tại nhà. Tuy nhiên sau 2 năm, Zuckerberg cho biết đã đến lúc thay đổi văn hóa, tăng cường làm việc trực tiếp.

Theo New York Times, Meta đã giảm chỉ tiêu tuyển dụng kỹ sư trong năm xuống 6.000 người, thay vì 10.000-12.000 như trước, đồng thời để khuyết một số vị trí. Các quản lý cũng được thông báo giới hạn lượng thành viên tuyển dụng vào nhóm. Giám đốc Sản phẩm Chris Cox cho biết tình hình kinh tế hiện nay cần đến "những đội ngũ gọn gàng, đơn giản và hiệu quả hơn".

Trong cuộc họp với các nhân viên, Zuckerberg thừa nhận không phải ai cũng hài lòng với sự thay đổi, và sẵn sàng để họ rời đi.

"Tôi cho rằng một số người sẽ quyết định nơi đây không còn phù hợp, và điều đó hoàn toàn bình thường với tôi. Trên thực tế, có rất nhiều người không nên hiện diện ở công ty", CEO Meta chia sẻ.

Meta đã rút khỏi một số mảng kinh doanh, bao gồm những sản phẩm phần cứng "ế hàng" như thiết bị gọi video Portal. Thay vì bán cho người dùng phổ thông, Meta sẽ tập trung quảng bá Portal cho doanh nghiệp. Dự án phát triển smartwatch với 2 camera cũng bị tạm dừng.

Chỉ vài ngày sau cuộc họp, Zuckerberg đã thông báo một số thay đổi trên Facebook để thúc đẩy tương tác, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đề xuất nội dung từ khắp mạng xã hội, thay vì chỉ các tài khoản mà người dùng theo dõi.

Meta đặt nhiều kỳ vọng vào tính năng chia sẻ video Reels trên Facebook và Instagram. Ảnh: Engadget.

Theo CEO Meta, hiện nay cứ 6 bài đăng hiển thị trên News Feed của Facebook và Instagram sẽ có một bài đến từ tài khoản không được người dùng theo dõi. Ông dự đoán tỷ lệ trên sẽ tăng gấp đôi vào năm tới. Do đó, công ty cần tốn nhiều chi phí để xây dựng hệ thống AI phù hợp.

Reels, tính năng chia sẻ video ngắn tương tự TikTok đang kiếm tiền nhanh hơn Stories khi thời gian xem của người dùng tăng 30%. Về lâu dài, Meta kỳ vọng Reels sẽ thúc đẩy doanh thu, bao gồm kế hoạch chèn quảng cáo để kiếm 1 tỷ USD mỗi năm. Đây cũng là cách để cạnh tranh tốt hơn với đối thủ TikTok.

"Đây là giai đoạn đòi hỏi cường độ làm việc cao, tôi hy vọng mọi người sẽ hoàn thành nhiều công việc với nguồn lực ít hơn. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ trải qua giai đoạn này với tư cách một tổ chức mạnh mẽ, kỷ luật hơn", đồng sáng lập Facebook chia sẻ.

"Canh bạc" metaverse

Không chỉ thay đổi Facebook, Zuckerberg muốn đưa Meta vượt khỏi khuôn khổ công ty mạng xã hội để tập trung vào metaverse (vũ trụ ảo). Đây được xem là canh bạc của Meta trong bối cảnh mạng xã hội vướng nhiều tranh cãi về quyền riêng tư, tin giả và nội dung tiêu cực.

Trong khi chưa ai đảm bảo metaverse sẽ thành công, lợi nhuận và doanh thu của Meta những tháng gần đây liên tục giảm do đầu tư quá nhiều vào bộ phận này. Katie Harbath, cựu Giám đốc Chính sách của Facebook nhận định Zuckerberg có tham vọng rất lớn.

"Khi Mark tập trung cao độ vào một thứ, nó sẽ trở thành trọng tâm của cả công ty. Các đội ngũ sẽ nhanh chóng ngừng mọi công việc khác để xoay quanh vấn đề cần giải quyết, kèm theo áp lực phải đẩy nhanh để đạt tiến độ tốt", Harbath cho biết.

Tháng 10/2021, Zuckerberg đã bổ nhiệm Andrew Bosworth cho vị trí Giám đốc Công nghệ Meta, lãnh đạo đội ngũ phát triển phần cứng cho metaverse. Nhiều nhân viên trung thành cũng được thăng chức như Javier Olivan lên Giám đốc Tăng trưởng, Nick Clegg lên Chủ tịch Vấn đề Toàn cầu và Guy Rosen, với vai trò mới là Giám đốc An ninh Thông tin.

"Canh bạc" tương lai của Meta dựa vào metaverse. Ảnh: Shutterstock.

Zuckerberg cũng điều chuyển hàng nghìn nhân viên sang các đội ngũ xoay quanh metaverse như phần cứng, thiết bị đeo thông minh và hệ điều hành.

Tuy nhiên, Meta cũng mất đi một nhân vật quan trọng. Vào tháng 6, Giám đốc Vận hành Sheryl Sandberg, được xem như người quyền lực thứ 2 tại Meta cho biết sẽ từ chức sau 14 năm làm việc. Bà dành hơn 10 năm để xây dựng hệ thống quảng cáo cho Facebook, và một số nguồn tin thân cận cho biết Sandberg rời công ty do không mặn mà với metaverse.

"Đây là canh bạc vào một nơi mà trong thập kỷ tới, mọi người sẽ tham gia để kết nối, thể hiện và nhận diện lẫn nhau. Nếu bạn có tiền, kỹ sư, người dùng và niềm tin thì hãy hành động", Matthew Ball, tác giả một cuốn sách viết về metaverse cho biết.