Ngày 5/7, các nhà lập pháp Liên minh châu Âu (EU) đã phê duyệt 2 quy định mới dành cho các hãng công nghệ lớn, gồm Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) và Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA). Đây là những quy định có thể khiến mô hình kinh doanh của các hãng công nghệ lớn (Big Tech) phải thay đổi, ít nhất là tại châu Âu.
Nhiều quy định siết chặt hoạt động Big Tech
DMA kiểm soát hoạt động kinh doanh của các công ty công nghệ, còn gọi là gatekeeper. Các nền tảng nằm trong quy định gồm dịch vụ trung gian trên Internet, mạng xã hội, công cụ tìm kiếm, hệ điều hành, dịch vụ quảng cáo trực tuyến, điện toán đám mây, dịch vụ chia sẻ video, trình duyệt web và trợ lý ảo.
Các hãng công nghệ lớn đối diện quy định khắt khe của EU. Ảnh: Reuters.
Dựa trên quy định, các công ty phải thiết kế lại dịch vụ nhắn tin với khả năng tương tác cùng ứng dụng khác, cho phép người dùng doanh nghiệp truy cập vào dữ liệu của họ. Các doanh nghiệp có thể quảng cáo sản phẩm cạnh tranh, giao dịch với khách hàng ngoài nền tảng.
Những công ty công nghệ cũng không được ưu tiên dịch vụ của họ so với đối thủ, hoặc ngăn cản người dùng gỡ bỏ phần mềm cài sẵn. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến Google và Apple, 2 công ty chiếm thị phần hệ điều hành di động lớn nhất hiện nay.
Trong khi đó, DSA cấm hành vi quảng cáo nhắm mục tiêu vào trẻ em, dựa trên các dữ liệu nhạy cảm như tôn giáo, giới tính, chủng tộc và quan điểm chính trị. Những thủ thuật lừa người dùng cung cấp dữ liệu cá nhân một cách vô tình (dark pattern) cũng bị cấm.
DMA được áp dụng cho các công ty có vốn hóa thị trường từ 79 tỷ USD , doanh thu hàng năm từ 7,9 tỷ USD với ít nhất 45 triệu người dùng hàng tháng. Các công ty lớn như Alphabet, Amazon, Apple, Meta hay Microsoft đều đủ tiêu chuẩn áp dụng. Nếu vi phạm, họ sẽ đối mặt khoản phạt tối đa 10% doanh thu mỗi năm trên toàn cầu với DMA (20% nếu tái phạm), và 6% với DSA.
Những lo ngại với DMA và DSA
Tuy chưa có hiệu lực, nhiều ý kiến lo ngại rằng nguồn lực hạn chế của châu Âu có thể khiến việc triển khai DMA và DSA kém hiệu quả. Theo Reuters, Ủy ban châu Âu đã thành lập lực lượng gồm 80 người để điều tra, xử phạt các hãng công nghệ nếu vi phạm quy định.
Thierry Breton, Ủy viên Thị trường nội bộ EU cho biết các đội ngũ sẽ tập trung vào từng vấn đề khác nhau như đánh giá rủi ro, khả năng tương tác của các dịch vụ nhắn tin và truy cập dữ liệu của doanh nghiệp trong quá trình tuân thủ quy định.
Khi chính phủ và các nhà lập pháp EU đạt thỏa thuận về DMA và DSA hồi tháng 3, Breton cho biết các đạo luật sẽ đảm bảo thị trường kỹ thuật số công bằng và cởi mở hơn.
Margrethe Vestager, Phó chủ tịch và Ủy viên Ủy ban Cạnh tranh EU (trái) và Thierry Breton, Ủy viên Thị trường nội bộ EU trong buổi họp báo công bố 2 đạo luật mới vào tháng 12/2020. Ảnh: Getty Images.
Nhóm quản lý EU cũng sẽ thành lập Trung tâm Minh bạch Thuật toán châu Âu, gồm các nhà khoa học về dữ liệu và thuật toán để hỗ trợ các công ty Big Tech tuân thủ quy định.
"Chúng tôi đã thành lập các tổ chức nội bộ cho vai trò mới, bao gồm chuyển đổi nguồn lực hiện có. Chúng tôi dự kiến tuyển thêm nhân lực vào năm sau và 2024 cho đội ngũ DG CONNECT, với hơn 100 nhân sự toàn thời gian", Breton cho biết.
Apple và Google đã có những động thái quyết liệt để ngăn chặn DMA và DSA. "Chúng tôi lo rằng một số điều trong DMA sẽ tạo ra lỗ hổng bảo mật quyền riêng tư không cần thiết cho người dùng, trong khi những điều khoản khác sẽ cấm chúng tôi kiếm tiền từ các tài sản trí tuệ được đầu tư rất nhiều", đại diện Táo khuyết cho biết hồi tháng 3.
