Mới đây Ngân hàng Thế giới dự báo tăng trưởng toàn cầu sẽ suy yếu chỉ ở mức 2,9% nhưng Việt Nam được kỳ vọng sẽ tăng trưởng ở mức 6,5% cho năm 2022. Chia sẻ tại Hội thảo Triển vọng Thị trường - Việt Nam, Hiện tại, Tương lai và Triển vọng mai sau, ông Alain Cany chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) đánh giá tuy bối cảnh thế giới vẫn còn bất ổn nhưng triển vọng của Việt Nam khá tích cực.
Ông Alain Cany cho biết với nguồn cung lao động chất lượng cao và giá cả phải chăng, nhiều nhà đầu tư nước ngoài muốn chuyển hoạt động sản xuất sang Việt Nam. Để thu hút các nhà đầu tư này, kích thích đầu tư tư nhân và đưa Việt Nam trở thành một nền kinh tế vững mạnh hơn, chủ tịch EuroCham đưa một số khuyến nghị để hai khối công tư có thể phối hợp hiệu quả.
Trong một môi trường toàn cầu đầy cạnh tranh, Việt Nam cần tạo điều kiện dễ dàng hơn cho hoạt động kinh doanh nhằm thu hút đầu tư, chia sẻ kiến thức và chuyển giao công nghệ. Để làm được điều đó, Việt Nam cần hết sức ưu tiên cải thiện khuôn khổ pháp lý, thủ tục hành chính và ưu đãi cho doanh nghiệp.
Tiếp theo, các nhà đầu tư cả hai khối công tư cần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh.
Với bờ biển dài hơn ba nghìn cây số, Việt Nam rất dễ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Lũ lụt và xâm nhập mặn do mực nước biển dâng cao đang tàn phá nhà cửa và sinh kế của người dân. Trong trường hợp mực nước biển dâng 100cm, một nửa đồng bằng sông Cửu Long sẽ chìm dưới nước. Điều này có tác động về người và tài sản nằm ngoài sức tưởng tượng.
Ông Alain Cany chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam
Trước tình hình này, Việt Nam đã trở thành một quốc gia có tham vọng về bền vững. Hội nghị COP26 năm 2021 đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với Việt Nam khi Thủ tướng Phạm Minh Chính cam kết đạt mức cân bằng phát thải vào năm 2050. Sau COP26, các mục tiêu đầy tham vọng cho năm 2030 đã được đặt ra, bao gồm giảm mức tiêu thụ năng lượng trên GDP, thúc đẩy năng lượng tái tạo, tăng cường kinh tế số và mở rộng độ bao phủ rừng. Một chiến lược toàn diện, ví dụ như Chiến lược Quốc gia về Tăng trưởng Xanh Giai đoạn 2021-2030 của Việt Nam, đã tiếp thêm động lực cho đất nước.
Quá trình triển khai những thay đổi lớn lao và phát triển năng lượng tái tạo đòi hỏi những khoản đầu tư không nhỏ. Chính phủ Việt Nam sẽ cần kêu gọi sự hỗ trợ để thay đổi và khối FDI sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp công nghệ, chuyên môn và nguồn vốn.
Chủ tịch EuroCham khuyến khích các doanh nghiệp cùng chung tay đóng góp vào chương trình khí hậu của Chính phủ thông qua tài trợ vốn, triển khai các sáng kiến kinh tế tuần hoàn, cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng và sử dụng năng lượng sạch.
Theo Chỉ số Môi trường Kinh doanh mới nhất của EuroCham, một lĩnh vực quan trọng Việt Nam cần cải thiện để thu hút thêm FDI là phát triển cơ sở hạ tầng. Về vấn đề vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng, Chính phủ dự kiến sử dụng ngân sách nhà nước để đáp ứng 2/3 nhu cầu, phần còn lại kỳ vọng đến từ đầu tư tư nhân.
Vốn FDI đang sẵn có và có thể hỗ trợ. Tuy nhiên, kể từ khi Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư của chính phủ có hiệu lực vào đầu năm 2021, số lượng các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công-tư (PPP) trên thực tế đã giảm dần. Trong năm 2021 và 2022, hầu như không có nguồn vốn tư rót vào cơ sở hạ tầng công. Nguyên nhân là do hiện nay, khuôn khổ pháp lý của Chính phủ còn quá đơn giản, không xác định rõ quyền của nhà đầu tư và không đủ để điều chỉnh nhiều vấn đề lớn liên quan đến phương thức PPP. Chủ tịch EuroCham hy vọng rằng Chính phủ sẽ tiếp tục khai thông thủ tục hành chính và xây dựng khung pháp lý toàn diện để các công ty FDI có thể đóng góp nhiều hơn.
Việt Nam cũng có những mục tiêu đầy tham vọng với nền kinh tế số. Mục tiêu đặt ra là năm 2030, kinh tế số đóng góp 30% vào GDP. Ông Alain Cany kêu gọi các đơn vị tư nhân tận dụng các điều kiện thuận lợi hiện tại và duy trì tiến trình số hóa của Việt Nam bằng cách tăng cường đầu tư cho phát triển số và lồng ghép số hóa trong mô hình kinh doanh. Về phía nhà nước, Chính phủ phải khuyến khích đổi mới, số hóa các thủ tục, và điều chỉnh các quy định cho phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế.
Để phát triển Việt Nam trong tất cả các lĩnh vực quan trọng bao gồm chuyển đổi xanh, cải thiện cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế số, vươn lên trên chuỗi giá trị toàn cầu trong lĩnh vực sản xuất phục vụ xuất khẩu…, hai khối công và tư phải phối hợp với nhau để nâng cao năng lực nguồn nhân lực của Việt Nam. Đây là một nhiệm vụ hết sức cấp thiết.
Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, tỷ lệ lao động “có tay nghề” của Việt Nam chỉ đạt 26,1%. Các quan chức Chính phủ muốn tăng tỷ lệ này lên 75% vào năm 2030, với 40% có chứng chỉ chính thức. Điều này sẽ giúp đảm bảo người lao động của Việt Nam có việc làm trong tương lai và tạo nền tảng vững chắc hơn cho sự tăng trưởng chất lượng cao trong tương lai.
Để đạt được mục tiêu này, Chính phủ phải tập trung vào đào tạo để nâng cao kỹ năng và khả năng của người lao động. Khối tư nhân cũng đóng một vai trò to lớn. Thông qua chia sẻ kiến thức và triển khai các sáng kiến phát triển nhân tài sẽ phát triển tối đa tiềm năng cho lực lượng lao động của Việt Nam.
Đối với vấn đề này và tất cả các sáng kiến hợp tác khác, chủ tịch EuroCham khuyến nghị khối tư nhân nên tập trung vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vì 96% doanh nghiệp mới trong nước là doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ.
