Theo New York Times, ông Eduardo Rabuffetti là người Argentina và mới chỉ đến Mỹ một lần vào năm 1999 để nghỉ tuần trăng mật. Tuy nhiên, ông tự tin rằng mình còn biết rõ tờ 100 USD hơn hầu hết người Mỹ.
Chỉ bằng cách chạm tay vào, ông Rabuffetti cũng có thể phân biệt thật giả và mô tả chính xác tờ 100 USD trông như thế nào.
Là giám đốc của một công ty bất động sản, ông thường đi dọc các con phố ở Buenos Aires với hàng chục nghìn USD trong túi để mua đất xây nhà.
Lý giải cho điều này, ông nói: "Ở đây phải có tiền mặt. Nếu không, anh sẽ không làm ăn được gì hết. Sau khi trải qua vô vàn cuộc khủng hoảng, chúng tôi đã quen với điều này rồi".
Không chỉ mỗi ông Rabuffetti, hầu hết mọi khoản mua sắm lớn ở Argentina như nhà, đất, xe đều được giao dịch bằng tiền mặt và phải là USD.
Người Argentina tích trữ USD trong quần áo cũ, dưới sàn nhà hay két sắt.
Lạm phát hơn 60%
Đồng USD được ưa chuộng tại đây vì đồng peso nước này ngày càng mất giá. Một năm trước, 180 peso có thể đổi được 1 USD trên thị trường chợ đen, giờ đã lên tới 298 peso.
Đồng peso lao dốc khiến giá cả cũng tăng theo, chỉ số lạm phát tại Argentina đã ở mức 64% và được dự báo sẽ chạm mốc 90% vào tháng 12, có nghĩa là giá cả sẽ tăng gấp đôi mỗi tháng.
Đây là một trong những cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong lịch sử tại Argentina, dù nước này đã phải chung sống với lạm phát quanh năm suốt tháng.
50 năm qua, đất nước này thường xuyên vật lộn với tình hình giá cả tăng chóng mặt. Cuối những năm 1980, lạm phát tại đây còn lên tới mức kỷ lục 3.000%. Khi kinh tế ổn định hơn, lạm phát giảm còn khoảng hơn 30% mỗi năm kể từ năm 2008.
Tiêu tiền càng nhanh càng tốt
Câu thần chú của người Argentina là mua đồ trước khi đồng peso mất giá. Thay vì tiết kiệm, người dân nơi này tìm cách tiêu đồng peso nhanh nhất có thể.
Anh Ignacio Jauand, 34 tuổi, mua mọi thứ từ giường, quần áo, máy chơi game đến dao gọt khoai tây bằng trả góp. Anh Jauand đủ tiền mua, nhưng cho rằng peso sẽ mất giá.
Người dân ở đây không tin ngân hàng và cũng hiếm khi dùng thẻ tín dụng. Thậm chí sau nhiều năm lạm phát, họ đã quên luôn việc giá cả lẽ ra nên ở mức nào.
Người dân tích trữ USD trong két sắt thay vì gửi peso ở ngân hàng.
Để tránh số tiền dư trong tay mất giá từng ngày, hàng triệu người Argentina đã tìm đến thị trường chợ đen để mua USD trái phép và tích trữ chúng trong những két sắt an toàn.
Kết quả là sự chênh lệch giàu nghèo ở Argentina ngày càng lớn.
Ở những khu vực giàu có, mọi thứ vẫn bùng nổ, các nhà hàng, quán bar chật kín khách. Anchoita - một trong những nhà hàng nổi tiếng nhất Buenos Aires - có danh sách đặt chỗ kéo dài đến đầu năm sau.
Ngược lại, ở những vùng nghèo hơn, người dân phải thu gom phế liệu để bán lấy tiền mua thực phẩm. Họ thậm chí trao đổi đồ cũ với nhau để tránh phải dùng đồng peso. Những người này không có việc làm, không được tăng lương hay có tiền dư để mua USD. Cuộc sống của họ vì thế càng chật vật khi giá sinh hoạt đắt đỏ.
Hiện có khoảng 37% người Argentina sống trong nghèo khổ, tăng 7% so với năm 2016.
Chính phủ bất lực
Ngân hàng Trung ương Argentina ước tính các hộ gia đình và công ty phi tài chính nước này sở hữu hơn 230 tỷ USD tài sản tài chính nước ngoài, chủ yếu là USD. Phần lớn tiền để trong các tài khoản ngân hàng quốc tế và một số trong két sắt.
Để hỗ trợ đồng peso, chính phủ đã quyết định mỗi người chỉ được mua 200 USD mỗi tháng. Điều này khiến cho tỷ giá chợ đen lên tới 300 peso/USD, trong khi tỷ giá chính thức chỉ là 130 peso đổi 1 USD.
Ngày 2/7, Bộ trưởng Kinh tế Argentina đã từ chức. Hệ quả là đồng peso mất giá thêm 26% trong 26 ngày tiếp đó. Do đó, Tổng thống Alberto Fernández tiếp tục sa thải tân bộ trưởng kinh tế ông vừa bổ nhiệm. Đã có tới 21 bộ trưởng kinh tế của Argentina bị sa thải khi nhậm chức chưa đầy 2 tháng.
Tổng thống Argentina Alberto Fernández.
Ngoài những nguyên nhân như ảnh hưởng bởi chiến sự tại Ukraine hay căng thẳng chuỗi cung ứng, nhiều nhà kinh tế học cho rằng vấn đề còn nằm ở chính nước này khi chính phủ đang chi nhiều hơn thu.
Y tế, giáo dục, năng lượng, dịch vụ công ở đây đều được trợ giá mạnh tay hoặc miễn phí khiến cho ngân sách thiếu hụt, và chính phủ lựa chọn giải quyết bằng cách in thêm tiền.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã cho Argentina vay 44 tỷ USD nhưng dường như vẫn không đủ. Cơ quan này đề nghị chính phủ Argentina giảm thâm hụt và áp dụng các chính sách thắt chặt tiền tệ.
Người nghèo chịu thiệt
Cô Ana Mabel bán kẹo lạc với giá 150 peso mỗi gói vào tuần trước, nhưng tuần này phải tăng lên 200 peso mà vẫn không theo kịp tốc độ lạm phát. Mọi nguyên liệu đều đắt đỏ hơn nhanh chóng, từ lạc, đường, dầu ăn, túi bóng... khiến cô Mabel phải vay nợ để nuôi con.
"Chẳng có ai điều hành giá cả", cô cho biết. "Chính phủ không thể, doanh nhân không muốn. Và tất cả rơi vào đầu chúng tôi", cô Mabel than thở.
Với người Argentina, câu chuyện này chẳng xa lạ. Năm 2017, giá cả từng tăng đến mức tờ tiền mệnh giá lớn nhất của nước này phải tăng gấp đôi lên 1.000 peso. Giờ thì tờ tiền này chỉ còn tương đương 3,45 USD, bằng một chiếc hamburger.
Nhiều người đã mất khái niệm về giá trị. Thực đơn, mác giá thường xuyên được chỉnh sửa. Đồng hồ tính tiền trên taxi cũng phải thay đổi liên tục.
Các chủ cửa hàng đã bỏ luôn mác giá trên mỗi sản phẩm vì không theo kịp lạm phát.
Giá biến động nhiều đến mức một số công ty đã dừng bán hàng để theo dõi tình hình. Nước này rơi vào tình trạng khan hiếm hàng hóa từ dầu ăn đến phụ tùng xe hơi.
Nông dân cũng không bán lương thực để chờ giá tăng. Việc này khiến một quốc gia xuất khẩu như Argentina chịu thiệt khi cơn sốt hàng hóa toàn cầu đang bùng nổ.
Khi nội tệ mất giá, người nghèo tại Argentina càng chật vật. Cô Silvina López, 37 tuổi, cần bỉm cho đứa con mới chào đời. Tuy nhiên, sau một cơn đột quỵ, cô hỏng một mắt và không thể làm việc. Chồng cô là công nhân xây dựng, mức lương 7 USD mỗi ngày không đủ chi tiêu khi giá cả tăng.
Cô López cũng không cần peso. Thay vào đó, cô mang các hộp sữa bột được chính phủ phát để đổi lấy bỉm.
Việc trao đổi đồ dùng đã không còn xa lạ với người dân Argentina. Khi giá cả tăng quá nhanh, họ chuộng trao đổi những món đồ thiết yếu với nhau hơn là đi mua mới.
Các câu lạc bộ đổi đồ ở Argentina thậm chí còn phát hành đồng tiền của riêng mình. Tuy nhiên, trưởng câu lạc bộ thừa nhận chính đồng tiền của họ cũng đang lạm phát theo đồng peso.
