Theo CNBC, việc Celsius - công ty cho vay tiền mã hóa lớn - nộp đơn phá sản không khiến nhiều người ngạc nhiên. Tuy không phải một cú sốc, sự sụp đổ của công ty vẫn ảnh hưởng lớn đến ngành công nghiệp.
Hồi tháng 10/2021, CEO Celsius Alex Mashinsky cho biết công ty đang quản lý khối tài sản trị giá 25 tỷ USD. Vào tháng 5, Celsius vẫn quản lý 11,8 tỷ USD , theo trang web. Với dư nợ khoảng 8 tỷ USD, Celsius là một trong những tên tuổi lớn nhất trong lĩnh vực cho vay tiền mã hóa.
Giờ, công ty chỉ còn khoảng 167 triệu USD tiền mặt để hỗ trợ các hoạt động trong quá trình tái cơ cấu. Trong khi đó, theo hồ sơ phá sản, Celsius phải trả người dùng tới 4,7 tỷ USD và lỗ khoảng 1,2 tỷ USD .
Celsius - một trong những công ty cho vay tiền mã hóa lớn - vừa thông báo sẽ nộp đơn phá sản. Ảnh: Reuters.
"Khủng hoảng Lehman Brothers" của tiền mã hóa
Tất cả cho thấy đòn bẩy trong đầu tư là một chất gây nghiện. Trong vỏn vẹn 2 tuần, có tới 3 tên tuổi lớn của ngành công nghiệp tiền mã hóa phá sản. Giới quan sát coi đây là "khủng hoảng Lehman Brothers" của tiền mã hóa.
Vụ đổ vỡ của ngân hàng đầu tư Lehman Brothers (Mỹ) do khủng hoảng nợ dưới chuẩn đã châm ngòi cho cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Không rõ sự sụp đổ của Celsius có lan rộng ra ngành công nghiệp tiền mã hóa hay không. Nhưng thời kỳ của những khoản lời 2 chữ số đã qua.
Riêng với Celsius, những lời hứa về các khoản đầu tư sinh lời lớn nhằm thu hút thêm khách hàng là nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ.
Ngành công nghiệp tiền mã hóa chao đảo khi giá Bitcoin và những loại tiền mã hóa khác lao dốc. Ảnh: Reuters.
3 tuần sau khi Celsius dừng cho phép người dùng rút tiền với lý do "điều kiện thị trường khắc nghiệt", trên trang web của công ty, dòng quảng cáo hứa hẹn lợi nhuận 19%/năm vẫn được giữ nguyên. Chỉ vài ngày sau, công ty cho vay tiền mã hóa nộp đơn bảo hộ phá sản.
Lời hứa về lãi suất trên trời đã nhanh chóng thu hút người dùng mới. Tính đến tháng 6, Celsius có tới 1,7 triệu khách hàng.
Theo hồ sơ phá sản, công ty có hơn 100.000 chủ nợ. Một số bên cho vay thậm chí không cần bất cứ tài sản thế chấp nào. Khoản vay không có tài sản bảo đảm lớn nhất của công ty trị giá 81 triệu USD , đến từ quỹ Pharos Fund (có trụ sở tại Đảo Caymans).
Theo hồ sơ, công ty thương mại Alameda Research của tỷ phú Sam Bankman-Fried - CEO FTX - cũng là chủ nợ của Celsius với khoản vay không thế chấp trị giá 12 triệu USD .
Theo đuổi lợi nhuận, bất chấp rủi ro
Sau khi nộp đơn bảo hộ phá sản, Celsius cho biết "hầu hết hoạt động của các tài khoản sẽ bị tạm dừng cho đến khi có thông báo mới". Công ty cũng "không yêu cầu cơ quan có thẩm quyền cho phép khách hàng rút tiền vào thời điểm này".
Trong phần câu hỏi thường gặp, công ty cho biết các khoản tiền gửi sẽ không được tính lãi trong giai đoạn này.
CNBC cho biết không rõ sau khi mất nhiều năm để hoàn tất thủ tục phá sản, khách hàng có thể nhận lại tiền hay không, và ai sẽ là bên nhận được tiền đầu tiên.
Khác với hệ thống ngân hàng truyền thống, các công ty cho vay tiền mã hóa không có những biện pháp bảo vệ người tiêu dùng khi xảy ra sự cố như bảo hiểm tiền gửi.
Trong các điều khoản và điều kiện của Celsius, bất cứ tài sản kỹ thuật số nào được chuyển sang nền tảng đều tạo ra một khoản vay cho Celsius. Do không có tài sản thế chấp nào, khoản tiền của khách hàng chỉ là những khoản vay không có tài sản bảo đảm.
Họ luôn phải tạo ra lợi nhuận. Do đó, họ đổ tiền vào những tài sản hứa hẹn sinh lời cao và không phòng ngừa rủi ro
Ông Nik Bhatia - nhà sáng lập của The Bitcoin Layer
Vấn đề nằm ở chỗ tỷ suất lợi nhuận hàng năm gần 20% được Celsius hứa hẹn với khách hàng là không thực tế. Trong một vụ kiện, nền tảng cho vay bị cáo buộc tạo ra mô hình Ponzi, tức trả tiền cho những khách hàng cũ bằng số tiền vừa huy động từ các khách hàng mới.
Để duy trì mô hình kinh doanh, Celsius cũng đầu tư vào những nền tảng trả lãi cao khác. Theo báo cáo của The Block, Celsius đã đầu tư ít nhất 500 triệu USD vào Anchor - nền tảng cho vay hàng đầu của dự án stablecoin UST neo với đồng USD.
Anchor hứa trả lãi 20%/năm trên số lượng UST mà các nhà đầu tư nắm giới. Giới quan sát cho rằng đó không phải mức lợi nhuận an toàn. Khi UST sụp đổ vào tháng 5, Celsius đã chịu tác động nghiêm trọng.
"Họ luôn phải tạo ra lợi nhuận. Do đó, họ đổ tiền vào những tài sản hứa hẹn sinh lời cao và không phòng ngừa rủi ro", ông Nik Bhatia - nhà sáng lập của The Bitcoin Layer - bình luận.
Theo ông Bhatia, với mô hình quản lý rủi ro yếu kém, Celsius đã bị các tổ chức cho vay phát mại tài sản thế chấp, dẫn tới khoản lỗ 1,2 tỷ USD trong bảng cân đối kế toán.
Đáng nói, Celsius không phải trường hợp duy nhất. Vết thương đang lan rộng trong lĩnh vực cho vay tiền mã hóa.
"Các vấn đề của Celsius đã phơi bày những lỗ hổng trong các mô hình cho vay được sử dụng trong ngành công nghiệp tiền mã hóa. Ở đó, những nền tảng cho vay thường trả lãi cao cho khách hàng", CNBC nhận định.
