Ngày 29/9/2022, tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức Phiên họp toàn thể Ủy ban Kinh tế thẩm tra Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Đây là dự thảo mới được hoàn thiện trên cơ sở ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thẩm tra sơ bộ của Ủy ban kinh tế, ý kiến của Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội.
So với dự thảo được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp chuyên đề ngày 22.9 vừa qua thì dự thảo lần này đã có một số thay đổi.
Trong đó, Điều 70 của dự thảo cũ quy định Nhà nước thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (trong đó có phát triển khu đô thị, nhà ở thương mại và dự án khác) khi trên 80% người có đất đồng ý. Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường - Trần Hồng Hà cho biết sau khi tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ, Chủ tịch Quốc hội, dự thảo mới không còn quy định "thu hồi khi có 80% người có đất thu hồi đồng ý".
Bộ Trưởng Trần Hồng Hà cho biết dự thảo mới đã quy định rõ nội hàm dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là: các dự án phát huy nguồn lực, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, thực hiện chính sách về phát triển hạ tầng, đô thị, nông nghiệp, nông thôn; giải quyết các vấn đề chính sách xã hội, bảo vệ môi trường, bảo tồn di sản văn hóa, phân bổ công bằng, hài hòa giá trị tăng thêm từ đất, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, nhằm phát triển kinh tế của đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
Ông Hà nhấn mạnh: "Đây là những quy định mang tính phổ quát".
Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường - Trần Hồng Hà
Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng khẳng định, quy định điều kiện thu hồi đất đối với dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở để tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất để Nhà nước thu được giá trị tăng thêm điều tiết lợi ích tổng thể cho toàn xã hội và người sử dụng đất; thực hiện điều tiết thị trường thông qua quan hệ cung - cầu...
Đối với dự án lấn biển phải được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư; dự án sử dụng đất cho hoạt động khoáng sản thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép cho hoạt động khoáng sản.
Trước đó, liên quan đến đề xuất quy định thu hồi đất khi có 80% người dân đồng ý thu hồi, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HOREA) đã có văn bản kiến nghị, cho rằng quy định này chưa chặt chẽ. Vì có thể 80% người dân đồng ý chỉ chiếm phần nhỏ diện tích dự án, trong lúc 20% người dân không đồng ý có thể chiếm tỷ lệ diện tích lớn hơn.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA kiến nghị bỏ quy định này, và nhà đầu tư có trách nhiệm tiếp tục thực hiện phương thức tự thỏa thuận với người dân để nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với phần diện tích đất còn lại để tạo lập quỹ đất đầu tư, do nhà đầu tư đã tự nguyện lựa chọn phương thức này.
Tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2022, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng nhấn mạnh, còn 20% chưa đồng ý mà áp dụng cơ chế hành chính để thu hồi đất, như vậy là không được. Dân sự là dân sự, hành chính là hành chính, không thể cộng vào để thu hồi đất. Quy định như vậy là chung chung, không đúng chủ trương của Trung ương.
