Cách đây một năm, người Mỹ phải trả trung bình 3,809 USD cho 1 gallon (tương đương 3,78 lít) xăng cao cấp. Đối với dầu diesel, họ chỉ tiêu tốn 3,29 USD mỗi gallon.
Đối với xăng hạng trung và xăng thường, mức giá trung bình trên cả nước lần lượt là 3,533 USD /gallon và 3,185 USD /gallon.
Đến nay, theo dữ liệu của AAA Gas Prices, giá xăng trung bình trên cả nước là 4,5 USD /gallon đối với loại cao cấp, 4,2 USD /gallon cho hạng trung và 3,78 USD với mỗi gallon xăng thường. Trong khi đó, giá dầu diesel trung bình đã tăng vọt lên 5,068 USD /gallon.
Nhu cầu xăng lao dốc vì giá tăng cao
Giá xăng dầu trên khắp nước Mỹ đã đạt đỉnh hơn 5 USD /gallon vào giữa tháng 6. Nhưng ngay cả khi giá xăng lao dốc mạnh, giá dầu diesel vẫn duy trì trên ngưỡng 5 USD /gallon.
Khi giá xăng tăng cao, các tài xế Mỹ tìm cách di chuyển ít hơn. Nhiều người chuyển sang đi chung xe hoặc dùng phương tiện giao thông công cộng. Một số nhân viên văn phòng tăng số ngày làm việc từ xa.
Sự sụt giảm trên thị trường cho thấy người tiêu dùng đã bắt đầu cắt giảm chi tiêu cho nhiên liệu khi giá tăng mạnh. Ông Andrew Clyde - Giám đốc điều hành của công ty bán lẻ nhiên liệu Murphy USA Inc. (có trụ sở tại bang Arkansas, Mỹ) - tiết lộ người Mỹ đang mua ít xăng hơn, nhưng lại ghé trạm xăng thường xuyên hơn.
Theo ông, điều này gợi nhớ đến giai đoạn năm 2008, khi các tài xế săn lùng xăng giá rẻ, chuyển từ loại trung, cao cấp sang xăng thường và di chuyển ít hơn trong bối cảnh giá xăng tăng mạnh.
Người tiêu dùng hạn chế di chuyển khi giá xăng tăng cao. Ảnh: Reuters.
Giá xăng cũng hạ nhiệt khi giá dầu thô thế giới lao dốc mạnh từ mức đỉnh. Nguyên nhân là lo ngại về một cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu đè nặng lên triển vọng nhu cầu. Ngoài ra, sức mạnh của đồng USD tăng lên đã làm giảm sức hút của các thị trường hàng hóa.
Trong khi đó, giới quan sát cho rằng nhu cầu diesel ít co giãn hơn so với xăng. Theo ông Bill Fitzpatrick - Giám đốc danh mục đầu tư tại Logan Capital Management, người tiêu dùng có thể giảm sử dụng ôtô khi giá xăng tăng cao. Nhưng các ngành công nghiệp không có nhiều lựa chọn thay thế dầu diesel.
"Mọi người đều đang gấp rút đi tìm giải pháp, nhưng chúng ta vẫn chưa có những công nghệ đột phá", ông Fitzpatrick nhận định. "Chúng ta vẫn chưa thể dừng phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch", ông nói thêm.
Nhu cầu dầu diesel ít co giãn hơn
"Dầu diesel cung cấp năng lượng cho vận tải đường bộ và là nguồn sức mạnh của toàn bộ nền kinh tế", ông Joseph Sykora - nhà phân tích tại Joseph Sykora - bình luận.
Theo vị chuyên gia, xe điện có thể trở thành lựa chọn thay thế cho ôtô con. Tuy nhiên, những phương tiện vận tải có công suất lớn hơn như máy bay, tàu và xe tải chở hàng vẫn chưa thể áp dụng quá trình chuyển đổi năng lượng mới.
Các lĩnh vực từ trồng trọt, thực phẩm đến những ngành công nghiệp nặng đều phụ thuộc vào dầu diesel, bao gồm quá trình sản xuất, vận chuyển vật liệu xây dựng và vật tư.
Người tiêu dùng có thể giảm sử dụng ôtô khi giá xăng tăng cao. Nhưng các ngành công nghiệp không có nhiều lựa chọn thay thế dầu diesel
Ông Bill Fitzpatrick - Giám đốc danh mục đầu tư tại Logan Capital Management
Khi giá xăng dầu lập đỉnh vào giữa tháng 6, các trạm xăng ghi nhận nhu cầu tiêu thụ xăng đã giảm đi.
Tuy nhiên, ông Jonathan Pertchik - Giám đốc điều hành TravelCenters of America Inc., công ty vận hành các trạm dừng xe tải ở 44 bang - cho biết lượng tiêu thụ dầu diesel vẫn ở mức cao dù giá đi lên.
Thay vào đó, các tài xế xe tải, xe chở khách phải chi tiêu ít hơn tại những cửa hàng tiện lợi hay nhà hàng.
Trong tuần kết thúc vào ngày 19/8, tồn trữ xăng của Mỹ đã giảm 27.000 thùng xuống 215,6 triệu thùng, thấp hơn dự báo 1,5 triệu thùng.
Tuy nhiên, dự trữ của các sản phẩm chưng cất, bao gồm dầu diesel và dầu sưởi, giảm tới 661.000 thùng xuống 111,6 triệu thùng.
Giới quan sát cho rằng vấn đề cũng nằm ở nguồn cung dầu diesel. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, vào năm 2021, Mỹ tiêu thụ khoảng 128 triệu gallon (1 gallon tương đương 3,78 lít) dầu diesel mỗi ngày.
Tuy nhiên, sản lượng, nhất là công suất lọc dầu, không theo kịp nhu cầu tăng vọt hậu Covid-19. Nguồn cung khan hiếm đã đẩy giá tăng phi mã.
So với mức trước dịch, công suất của các nhà máy lọc dầu tại Mỹ đã giảm khoảng 800.000 thùng/ngày so với mức trước dịch.
Dầu diesel cung cấp năng lượng cho vận tải đường bộ và được coi là nguồn sức mạnh của toàn bộ nền kinh tế. Ảnh: Reuters.
Trong 3 năm qua, nhiều nhà máy lọc dầu đã phải đóng cửa vì nhu cầu lao dốc nghiêm trọng trong thời kỳ đại dịch, khiến giá dầu thô tương lai có thời điểm rơi xuống mức âm.
Tác động của giá dầu diesel tăng vọt đã lan đến giá của các mặt hàng được bày bán trong siêu thị, cửa hàng. Một số hãng bán lẻ như Walmart phải bổ sung phụ phí nhiên liệu cho một số nhà cung cấp.
"Về cơ bản, mọi mặt hàng được vận chuyển bằng xe tải sẽ bị ảnh hưởng", ông Michael Englund - nhà kinh tế trưởng tại Action Economics - cảnh báo.
Theo ông Tom Kloza - chuyên gia phân tích năng lượng tại OPIS, mọi người đều cho rằng giá dầu thô tăng mạnh đã đẩy lạm phát lên cao.
"Nhưng trong năm nay, tôi cho rằng vấn đề thực sự nằm ở dầu diesel", ông Kloza nhận định.
