Sở Kế hoạch và Đầu tư TP. Hải Phòng đã có báo cáo đề xuất UBND thành phố triển khai các thủ tục dừng thực hiện vĩnh viễn đối với dự án đầu tư xây dựng Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2 do Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây lắp thương mại triển khai đầu tư nhưng 20 năm vẫn dang dở.
Đề xuất này của Sở Kế hoạch và Đầu tư căn cứ theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng về việc dừng thực hiện vĩnh viễn dự án Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen - Cầu Rào 2 giai đoạn 1 (xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đô thị).
Dự án 20 năm vẫn dở dang
Dự án Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2 do Công ty Vật liệu và Xây lắp thương mại (nay là Công ty cổ phần Đầu tư và Xây lắp thương mại – Công ty ICC) làm chủ đầu tư, được UBND TP. Hải Phòng phê duyệt năm 2003. Sau đó, dự án được điều chỉnh năm lần, lần gần nhất theo quyết định số 1539/QĐ-UBND ngày 27/9/2011 với tổng mức đầu tư hơn 1.089 tỷ đồng, gồm 2 hạng mục chính.
Hạng mục hạ tầng kỹ thuật khu đô thị hơn 12,68ha tại quận Lê Chân, bao gồm xây dựng tuyến đường trục chính rộng 15m dài hơn 900m, đường nhánh rộng 7m dài hơn 2900m cùng hai nút giao đường Đình Đông và Chợ Hàng. Tổng mức đầu tư hạng mục này hơn 751 tỷ đồng, nguồn vốn do chủ đầu tư tự huy động, được trả bằng nguồn vốn chuyển quyền sử dụng đất kinh doanh (hơn 5,7 ha đất ở và hơn 9000m2 đất công cộng).
Dự án Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen - Cầu Rào 2 sau 20 năm triển khai vẫn còn dang dở
Hạng mục Nút giao thông Quán Mau rộng hơn 3,7ha (trong đó có hơn 8000m2 đất ở) để xây dựng tuyến đường trục chính dài 120m cùng nút giao đồng cấp ngã 5 Quán Mau. Tổng mức đầu tư hơn 338 tỷ đồng, ngân sách thành phố cấp tối đa 241 tỷ đồng từ nguồn vốn tạm ứng theo tiến độ để giải phóng mặt bằng, sau đó tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất kinh doanh tại nút giao Quán Mau, hoàn trả chi phí chủ đầu tư (cả lãi suất tín dụng).
Tới năm 2004, UBND TP. Hải Phòng ra thông báo chấp thuận cho Công ty ICC đầu tư xây dựng khu đô thị giai đoạn 2 (công trình nhà ở, công trình công cộng) trên mặt bằng hơn 12,68 ha được đầu tư hạ tầng kỹ thuật với tổng mức đầu tư hơn 311 tỷ đồng bằng vốn tự có và huy động của doanh nghiệp. Tháng 9/2004, TP. Hải Phòng quyết định thu hồi hơn 12,68ha tại phường Đông Hải và Dư Hàng Kênh (quận Lê Chân) giao cho Công ty ICC, Công ty ICC có trách nhiệm chuyển giao cho UBND TP. Hải Phòng 10% diện tích đất xây dựng nhà ở.
Theo quyết định UBND TP.Hải Phòng, dự án khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen – Cầu Rào 2 phải hoàn thành năm 2014. Tuy nhiên, tới nay dự án triển khai được 60%, trong đó phần hạ tầng kỹ thuật mới giải phóng mặt bằng được 7,3ha, nút giao Quán Mau mới giải phóng mặt bằng được 2,3ha, tuyến đường trục chính dài hơn 900m mới thi công được 282m.
Báo cáo của Công ty ICC thể hiện chi phí đầu tư hạng mục hạ tầng kỹ thuật là hơn 611 tỷ đồng, gồm chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng hơn 156 tỷ đồng, chi phí xây dựng hạ tầng hơn 67 tỷ đồng, chi phí tư vấn, quản lý, lãi vay và chi phí khác hơn 386 tỷ đồng. Hạng mục nút giao thông Quán Mau chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng là hơn 245 tỷ đồng (ngân sách đã cấp 241 tỷ đồng), chi phí hợp lý Công ty ICC đã đầu tư được Sở Tài chính xác định là hơn 12 tỷ đồng.
Không thể triển khai tiếp
Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP. Hải Phòng, dự án Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen - Cầu Rào 2 có hơn 63.800m2 đất xây dựng nhà ở với 198 lô đất, Công ty ICC đã chuyển nhượng quyền sử dụng nhà đất, thu về hơn 825 tỷ đồng. Tuy nhiên, số tiền sử dụng đất mà Công ty ICC nộp ngân sách thành phố vào tháng 1/2016 chỉ có hơn 4,36 tỷ đồng.
Sở Kế hoạch và Đầu tư TP. Hải Phòng đánh giá dự án này ngay từ bước phê duyệt ban đầu đã không rõ phương thức đầu tư, điều này đã được Thanh tra Chính phủ kết luận từ năm 2009. Trong quá trình thực hiện, dự án có nhiều tồn tại, hạn chế trong giải phóng mặt bằng, đấu thầu lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng, quản lý khối lượng, chất lượng công trình, bố trí tái định cư, thu nộp tiền sử dụng đất.
Theo Luật Ngân sách, đơn vị dự toán ngân sách là cơ quan, tổ chức, đơn vị được cấp có thẩm quyền giao dự toán ngân sách, đơn vị sử dụng ngân sách là đơn vị dự toán ngân sách được giao trực tiếp quản lý sử dụng ngân sách. Công ty ICC là doanh nghiệp tư nhân, không phải là đơn vị dự toán ngân sách nên không được cấp ngân sách để đầu tư Nút giao thông Quán Mau.
Dự án Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen - Cầu Rào 2 đang được Hải Phòng triển khai các thủ tục để dừng thực hiện vĩnh viễn.
Số tiền sử dụng đất thu được từ khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen - Cầu Rào 2 (được xác định chưa có cơ sở hạ tầng) là rất nhỏ, chỉ có hơn 4,36 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư được duyệt hơn 751 tỷ đồng. Nếu xét đây là dự án sử dụng ngân sách thì Hải Phòng sẽ phải trả cho chủ đầu tư khoản tiền chênh lệch giữa tiền sử dụng đất và giá trị đầu tư thực hiện. Việc giao Công ty ICC thực hiện dự án không đem lại hiệu quả kinh tế, nếu tiếp tục thực hiện dự án thì không có cơ sở bố trí vốn nhà nước phải trả cho nhà đầu tư.
Do có nhiều bất cập, năm 2019, UBND TP. Hải Phòng từng có văn bản đồng ý chủ trương cho tách dự án này thành hai dự án với hình thức đầu tư khác nhau. Phần hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị dự án đầu tư phát triển nhà ở thương mại, tự huy động vốn đầu tư dự án theo đúng quy hoạch và quy định của pháp luật. Phần nút giao thông Quán Mau đầu tư bằng nguồn vốn đầu tư công từ ngân sách thành phố.
Tuy nhiên, đến nay, việc tách thành hai dự án không còn phù hợp vì Luật Đầu tư năm 2020 không có quy định khi điều chỉnh tách phần hạ tầng kỹ thuật khu đô thị để kế thừa và hình thành một dự án độc lập đối với trường hợp dự án đã thực hiện trước khi Luật Đầu tư năm 2005 có hiệu lực (1/7/2006). Phần hạ tầng kỹ thuật khu đô thị sau khi chia tách sẽ thành dự án đầu tư phát triển nhà ở thương mại, nếu giao cho Công ty ICC làm chủ đầu tư sẽ không thuộc trường hợp thu hồi đất theo khoản 3 điều 62 Luật Đất đai, nên không có căn cứ để thu hồi đất của các hộ dân khu vực dự án.
Theo quy mô dự án thì tuyến đường trục chính chỉ kết nối được vào đường Đông Trà, nếu tiếp tục đầu tư theo phương án do Công ty ICC đề xuất thì mục tiêu kết nối giao thông từ đường Lạch Tray đến đường Hồ Sen – Cầu Rào 2 theo quy hoạch được duyệt là chưa thực hiện được và không phát huy hiệu quả đầu tư của tuyến đường. Do đó, dự án không thể tiếp tục triển khai mà phải dừng thực hiện vĩnh viễn.
Sẽ triển khai 2 dự án đầu tư công
Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, căn cứ theo các quy định của pháp luật đầu tư công, xây dựng và quản lý, thanh quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công hiện hành, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng là cấp có thẩm quyền cho phép chấm dứt thực hiện dự án và dự án phải thực hiện quyết toán vốn đầu tư xây dựng sau khi dừng thực hiện vĩnh viễn. Từ tháng 6/2023, Ban Thường vụ Thành uỷ, sau đó tháng 7/2023, UBND TP. Hải Phòng cũng có văn bản đồng ý về chủ trương dừng thực hiện vĩnh viễn dự án theo quy định của pháp luật.
Trong báo cáo, Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất UBND TP. Hải Phòng yêu cầu Công ty ICC trong năm 2023 thực hiện kiểm toán toàn bộ dự án, lập hồ sơ trình thẩm tra, phê duyệt quyết toán đối với dự án. Tháng 1/2024, Sở Xây dựng kiểm tra công tác nghiệm thu của chủ đầu tư đối với các công trình thuộc dự án. Tháng 2/2024, Sở Tài chính chủ trì thẩm tra quyết toán dự án, tiếp đó, làm rõ trách nhiệm tài chính của thành phố và Công ty ICC trong thực hiện dự án.
Theo đề xuất của Sở Xây dựng, sau khi dừng thực hiện vĩnh viễn dự án, tại đây sẽ triển khai hai dự án đầu tư công là dự án Nút giao thông Quán Mau kết hợp cải tạo chỉnh trang đô thị khu vực Công ty nhựa thiếu niên Tiền Phong (số 2 An Đà) và dự án Tuyến đường kết nối đường trục khu đô thị tới đường Hồ Sen – Cầu Rào 2.
Tại khu vực, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng đã đồng ý chủ trương nghiên cứu, triển khai dự án Tổ hợp giáo dục Tiền Phong tại khu đất số 2 An Đà với diện tích hơn 37.455m2 theo đề nghị của Công ty Cổ phần Nhựa Thiếu niên Tiền Phong. Tuy nhiên, các dự án này chỉ có thể triển khai sau khi chấm dứt dự án Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen - Cầu Rào 2 và phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch 1/2000 quận Ngô Quyền.
