Thời gian qua, lợi dụng những khó khăn về tài chính của công nhân lao động cả nước, nạn cho vay nặng lãi hoành hành với nhiều chiêu thức ngày càng tinh vi, được quảng cáo công khai, rộng rãi, ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của công nhân lao động.
Quảng cáo cho vay trên không gian mạng gia tăng
Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, Cục Truyền thông Công an nhân dân, Bộ Công an cho biết, tín dụng đen là hiện tượng xã hội tiêu cực, hiện chưa có định nghĩa chính thức về tín dụng đen. Tuy nhiên, có thể nhận diện tín dụng đen với các đặc điểm như hình thức cho vay với lãi suất cao từ tổ chức, cá nhân không đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực cho vay, không được cấp phép, cho vay dưới hình thức vay ngắn gọn, trả góp; thủ tục giải ngân nhanh, không cần tài sản thế chấp.
Thường mức lãi suất cho vay cao hơn 5% so với mức lãi suất được Bộ luật Dân sự cho phép. Khoản 1, Điều 468, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định lãi suất cho vay giữa các bên thoả thuận, không được vượt quá 20% của khoản vay đó.
Theo ông Hiếu, hiện nay tình trạng quảng cáo cho vay dưới mặt đất như dán trên cột điện…đã giảm, nhưng tình trạng quảng cáo cho vay trên không gian mạng có chiều hướng gia tăng. “Khi cho người khác vay tiền, các đối tượng thường kèm theo điều kiện, người vay cho phép đối tượng truy cập đồng bộ vào danh bạ cá nhân, tài khoản mạng xã hội, khi người vay không trả được số nợ, các đối tượng sẽ gọi điện cho các số điện thoại có trong danh bạ để thúc ép đòi nợ. Chuyện các đối tượng quấy rối những người không liên quan để thúc ép đòi nợ là vi phạm pháp luật”, Thượng tá Đào Trung Hiếu nêu rõ.
Theo quy định của pháp luật, mức xử phạt sẽ từ 10 - 30 triệu đồng đối với hành vi sử dụng mạng xã hội để lan tỏa, phát tán thông tin sai sự thật. Những tình huống nghiêm trọng chủ thể sẽ bị xử lý về tội làm nhục, vu khống người khác. “Chế tài đã có nhưng thực tế vẫn xảy ra tình trạng quấy rối như trên”, Thượng tá Đào Trung Hiếu nói.
Ông Hiếu khuyến cáo, khi nhận được quá nhiều cuộc gọi làm phiền, người dân nên thực hiện chặn số cuộc gọi lạ, khi đối tượng sử dụng ảnh của người vay, người không liên quan đến khoản vay để tung lên mạng, có thể yêu cầu đối tượng gỡ bỏ những hình ảnh bất lợi với mình, khi họ không thực hiện cần thực hiện các biện pháp pháp lý cần thiết.
Hoặc cần chụp ảnh màn hình, lập vi bằng để xác định tài khoản này, thời điểm này kiểm tra thấy những thông tin vi phạm, gửi thông tin đến Thanh tra Sở Thông tin - Truyền thông hoặc cơ quan công an để được hỗ trợ giải quyết.
Thượng tá Đào Trung Hiếu cũng thông tin, theo quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự, đối với mức lãi suất vượt quá 20% của khoản vay đó thì người vay không có trách nhiệm phải trả, vì đây là cho vay vi phạm pháp luật, còn nếu dưới 20% thì người vay phải trả. Không trả nhưng nếu do nguyên nhân khách quan sẽ khác, còn nếu có điều kiện để trả nợ nhưng cố tình không trả thì là hành vi chiếm đoạt tài sản.
Tìm đến các tổ chức tín dụng tin cậy của Nhà nước
Dưới góc độ tổ chức công đoàn, ông Tạ Văn Dưỡng, Trưởng ban Chính sách Pháp luật và Quan hệ lao động, Liên đoàn Lao động TP. Hà Nội cho rằng, nguồn tín dụng tin cậy nhất là các ngân hàng, các tổ chức tín dụng của nhà nước.
Để giúp công nhân lao động tránh xa tín dụng đen, ông Tạ Văn Dưỡng cho biết, khi tín dụng đen bùng phát, tổ chức công đoàn Thủ đô đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền qua nhiều hình thức để giúp công nhân lao động nhận diện được tín dụng đen, tránh sa vào bẫy của tín dụng đen.
Liên đoàn Lao động thành phố cũng đã thành lập và duy trì hoạt động Quỹ Trợ vốn công nhân viên chức lao động nghèo Thủ đô phát triển kinh tế gia đình với mục đích hỗ trợ vốn vay cho người lao động, ưu điểm của Quỹ trợ vốn là lãi suất thấp, thủ tục đơn giản, giải ngân nhanh chóng, thuận tiện.
“Đây là tổ chức trực thuộc Liên đoàn Lao động TP. Hà Nội, có một trong những chức năng là cho vay vốn, hỗ trợ công nhân viên chức lao động thực hiện các mục đích như: Chăn nuôi, trồng trọt, kinh doanh, tạo thêm việc làm tăng thu nhập; mua sắm phương tiện sinh hoạt, sửa chữa nhà; học nghề…, với mức vay từ 40 đến 50 triệu đồng, lãi suất cực kỳ ưu đãi, thủ tục giải ngân nhanh gọn”, ông Dưỡng thông tin.
Để có thể vay vốn từ Quỹ trợ vốn, đoàn viên, người lao động đăng ký qua công đoàn cơ sở để được bảo lãnh và hướng dẫn về thủ tục.
Ngoài ra, tổ chức công đoàn cũng triển khai Quỹ Quốc gia giải quyết việc làm cho người lao động nghèo vay vốn, tạo việc làm tăng thêm thu nhập. Liên đoàn Lao động thành phố và các cấp công đoàn Thủ đô cũng thường xuyên đẩy mạnh hoạt động chăm lo, hỗ trợ cho người lao động bằng tiền mặt để giúp san sẻ phần nào với khó khăn của người lao động.
Theo ông Dưỡng, hàng năm, Liên đoàn Lao động TP. Hà Nội thường chi từ 100 - 200 tỷ đồng để hỗ trợ người lao động khó khăn. Riêng trong tháng 5 - Tháng Công nhân năm nay đã chi 3 tỷ đồng để hỗ trợ cho người lao động khó khăn.
