Hồ nước nhân tạo Dishui, rộng hơn 780 sân bóng đá tại trung tâm Lingang. Ảnh: Bloomberg.
Lingang nằm tại phía đông nam thành phố Thượng Hải với diện tích 120 km vuông, bằng gần 1/6 so với Singapore. Năm 2018, Lingang được xem là khu vực thương mại tự do quan trọng của Trung Quốc, mô phỏng Singapore và Dubai (UAE). Đây cũng là trung tâm nuôi dưỡng các ngành công nghệ nội địa, giúp Trung Quốc thoát phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài.
Sau 3 năm, giới chức Trung Quốc cho biết hàng tỷ USD được đầu tư vào Lingang. Tuy nhiên, tương lai "Thung lũng Silicon" tại đất nước tỷ dân vẫn khá mơ hồ, bất chấp kinh nghiệm của chính phủ nước này trong việc xây dựng các khu công nghệ, thương mại để thu hút đầu tư và tăng trưởng kinh tế.
Khó khăn của Lingang
Trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng chậm, căng thẳng địa chính trị tác động đến ngành công nghệ Trung Quốc, Lingang được dự báo gặp nhiều khó khăn trong việc thu hút vốn đầu tư và chiêu mộ nhân tài.
Cách Thượng Hải khoảng 90 phút di chuyển, Lingang đã thu hút tổng cộng 62 tỷ USD cho khoảng 300 dự án công nghiệp biên giới như sản xuất chip và xe điện, nhờ ưu đãi thuế và chính sách được nới lỏng. Vị trí gần cảng container lớn nhất thế giới cũng là lợi thế của Lingang.
Nhà máy Tesla tại Lingang được xây dựng từ năm 2019. Ảnh: Imaginechina.
Tuy nhiên trừ nhà máy của hãng xe điện Tesla, các nhà đầu tư lớn nhất của Lingang đều đến từ trong nước, bao gồm hãng chip SMIC, AI SenseTime hay công ty pin Amperex. Theo Bloomberg, các công ty đa quốc gia lớn trên thế giới không có mặt trong danh sách.
"Chúng ta có thể thấy xu hướng phi toàn cầu hóa và tăng cường chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch", Aoping Zhang, nhà nghiên cứu tại Viện Zengliang ở Bắc Kinh (Trung Quốc) cho biết.
Vẫn là "thị trấn ma"
Phần lớn Lingang vẫn là "thị trấn ma", do các hãng công nghệ lớn đang đặt trụ sở bên ngoài khu vực. Cơ sở hạ tầng cơ bản như nhà ở, trường học và giao thông chưa được đảm bảo, khiến việc chiêu mộ nhân tài gặp khó khăn. Đa số nhân sự tại Lingang là công nhân nhà máy và quản lý, sống gần đó hoặc các quận lân cận.
Lingang vẫn giống một khu công nghiệp rộng lớn, đầy công trình và ít người. Trung tâm thị trấn có một hồ nước nhân tạo khổng lồ, rộng hơn 780 sân bóng đá, xung quanh rợp bóng cây cối, bãi cỏ và các khu phức hợp thương mại ốp kính, hầu như không có xe cộ qua lại.
"Lợi thế lớn nhất của Lingang là mang đến cơ hội phát triển công nghiệp. Tuy nhiên, lớp nhân sự tài năng đòi hỏi chất lượng cuộc sống và công việc cao, đó là điều Lingang còn thiếu", Li Jian, nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải cho biết.
Một cơ sở tân trang máy tính tại Lingang. Ảnh: Bloomberg.
Thượng Hải đã có kinh nghiệm biến những vùng đất hẻo lánh thành trung tâm kinh doanh sầm uất. Một trong số đó là Pudong tại phía đông thành phố, phát triển từ cánh đồng lúa trở thành trung tâm tài chính nổi tiếng sau 30 năm. Ngoài ra còn có Zhangjiang, một "công viên công nghệ", nơi đóng quân của các công ty đa quốc gia lớn.
Tiềm năng của Lingang
Thượng Hải đặt mục tiêu đầy tham vọng cho Lingang. Đến năm 2025, đây sẽ là nơi đặt trụ sở của hơn 1.000 công ty công nghệ cao, 100 tổ chức R&D và 8 phòng thí nghiệm chuẩn quốc tế. Giá trị ngành bán dẫn sẽ vượt qua 14 tỷ USD, tăng gấp 10 lần so với năm 2021.
Thách thức của Lingang ngày càng lớn khi tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc chậm lại. Dù gặp khó khăn, chính phủ Trung Quốc vẫn quyết tâm xây dựng và phát triển Lingang.
Trung Quốc đang ưu tiên xây dựng nhiều căn hộ, phục vụ khoảng 800.000 cư dân tại Lingang vào năm 2025. Gần 2 triệu m2 đất được dành để phát triển các khu đô thị trong năm nay, chiếm 1/3 tổng nguồn cung đất cho nhà ở tại Thượng Hải năm 2022.
Để thu hút nhân tài, nhà chức trách cũng hạ ngưỡng mua bất động sản vào tháng trước, đồng thời cấp "hukou", giấy phép cư trú ưu tiên cho sinh viên tốt nghiệp loại giỏi từ các trường đại học hàng đầu.
Một khu nhà ở đang xây dựng tại Lingang. Ảnh: Bloomberg.
Chính quyền thành phố cũng cam kết mở rộng mạng lưới giao thông tại Lingang đến các vùng ngoại ô, bao gồm kế hoạch xây dựng tuyến đường sắt 26 km đến sân bay quốc tế Phố Đông. Hiện nay, Lingang chỉ kết nối với Thượng Hải bằng một tuyến tàu điện ngầm.
"Lingang có tiềm năng phát triển thành trung tâm công nghệ. Tuy nhiên, đây sẽ là nhiệm vụ xa vời và rất khó khăn", Pan Jiang, Giám đốc quỹ đầu cơ Kandao Asset Management tại Thượng Hải, thường xuyên đến Lingang để chơi golf, chia sẻ. Hiện nay, sân golf ấy đã được chính phủ tiếp quản để tái cơ cấu.
