Một chiếc xe đang được kiểm tra khí thải ở Mỹ. Ảnh: Bloomberg.
Hầu hết quá trình đăng kiểm tại các bang ở Mỹ đều liên quan đến kiểm tra an toàn kỹ thuật và kiểm tra khí thải. Mỗi bang sẽ có quy định bắt buộc kiểm tra một trong hai loại, hoặc cả hai, hoặc không.
EU cũng chú trọng vào độ an toàn và khí thải khi đăng kiểm xe. Vào tháng 3/2014, Nghị viện châu Âu đã thông qua một gói quy định "đủ khả năng lưu thông trên đường" của EU về kiểm tra phương tiện định kỳ, tài liệu đăng ký phương tiện và kiểm tra bên đường đối với xe thương mại.
Mục đích của các quy tắc này là cải thiện an toàn đường bộ và thiết lập các tiêu chuẩn chung tối thiểu trên toàn EU.
Nhiều bang Mỹ không yêu cầu đăng kiểm định kỳ
Nhiều tiểu bang yêu cầu thực hiện kiểm tra định kỳ để đảm bảo rằng các phương tiện luôn an toàn khi lái và đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường nhất định. Khi ôtô cũ đi, rủi ro an toàn có thể tăng lên, và nó cũng có khả năng gây ô nhiễm nhiều hơn.
Chẳng hạn, tại New York, các phương tiện đăng ký ở bang này phải kiểm tra an toàn mỗi năm, hoặc mỗi khi xe đổi chủ, tại các trạm đăng kiểm được Sở Phương tiện Giao thông (DMV) tiểu bang cấp phép.
Quy trình đăng kiểm cũng bao gồm kiểm tra nắp bình xăng và ngoại thất của hệ thống kiểm soát khí thải. Cơ quan đăng kiểm sẽ áp dụng công nghệ giám sát (OBDII) để chẩn đoán và báo tín hiệu nếu phát hiện sự cố trên xe có thể dẫn đến xả thải quá mức.
Quy định đăng kiểm tại Mỹ là khác nhau ở mỗi bang. Ảnh: Sở An toàn Công cộng Texas.
Những trường hợp được miễn kiểm tra bằng máy OBDII bao gồm xe điện, mẫu xe dưới 2 năm hoặc mẫu xe đã trên 25 năm, xe mang giá trị lịch sử hoặc xe dành riêng cho mục đăng kiểm phương tiện hạng nặng.
Việc quá hạn đăng kiểm có thể khiến chủ xe không thể gia hạn giấy đăng ký xe, cũng như chịu mức phạt. Tại bang New York, mức phạt quá hạn đăng kiểm là 25-100 USD tùy vào thời gian quá hạn, kèm theo 88-93 USD phụ phí.
Theo Protect My Car, những bang khác như Delaware hay Connecticut yêu cầu kiểm tra khí thải mỗi 2 năm. Một số nơi như bang Iowa, Florida, Alabama hay Kansas,... không bắt buộc đăng kiểm định kỳ. Tại tiểu bang Alabama, việc đăng kiểm chỉ được thực thi trong quá trình bán hoặc chuyển nhượng phương tiện.
Florida chỉ yêu cầu đăng kiểm trong trường hợp mua xe mới ở bang khác, nhưng muốn lưu thông tại Florida, hoặc mua xe đã qua sử dụng được đăng ký tại bang này, theo Lavent Law.
Cả Iowa và Florida đều cần kiểm tra mã định danh phương tiện (Vehicle Identification Number - VIN) để đối chiếu và đảm bảo đây không phải xe bị mất cắp.
Những kỹ thuật viên đăng kiểm sẽ kiểm tra các tính năng như đèn, còi và gương, hệ thống lái và phanh, dây an toàn và lốp xe,.... Các kỹ thuật viên cũng sẽ kiểm tra mọi nguy cơ như rò rỉ nhiên liệu, theo Nationwide.
Theo Nerd Wallet, mỗi đợt kiểm tra an toàn xe có thể tốn 10-50 USD, phụ thuộc vào một số yếu tố. Chi phí đăng kiểm xe cũng thay đổi theo tiểu bang.
Delaware cung cấp dịch vụ kiểm tra miễn phí. Trong khi đó, hầu hết tiểu bang yêu cầu kiểm tra an toàn đều đặt ra giới hạn về chi phí. Ở một số tiểu bang cho phép các cơ sở tự định giá, việc kiểm tra an toàn thường không tốn quá 50 USD.
Ở New York, chi phí kiểm định xe rơi vào khoảng 6-20 USD tùy thuộc vào tải trọng phương tiện, theo DMV New York.
Bên cạnh đó, công ty Kelley Blue Book cho biết tùy thuộc vào tiểu bang, việc kiểm tra khí thải có thể được yêu cầu hoặc không. Tuổi của chiếc xe có thể là một yếu tố.
Các cuộc kiểm tra an toàn và kiểm tra khí thải truyền thống chỉ mất chưa đầy một giờ, bao gồm cả thời gian xếp hàng chờ đợi. Tuy nhiên, nếu ôtô không vượt qua được bài kiểm tra khí thải hoặc kiểm tra an toàn, xe có thể cần phải mang đi sửa chữa, việc này có thể mất thêm thời gian.
Châu Âu có thể kiểm tra không báo trước
Theo chỉ thị của EU, các mẫu xe không quá 8 chỗ ngồi hoặc xe chở hàng không quá 3,5 tấn thì lần đăng kiểm đầu tiên không muộn hơn 4 năm kể từ khi mua mới, sau đó sẽ cần đăng kiểm mỗi hai năm. Những phương tiện còn lại như xe buýt, xe tải, xe cứu thương… phải kiểm tra hàng năm.
Những xe có thể được miễn trừ bao gồm xe hiếm khi sử dụng hoặc có giá trị lịch sử; xe được miễn trừ ngoại giao; xe quân đội, xe cứu hỏa; xe dùng trong các hoạt động nông, lâm, ngư nghiệp…
Ôtô đang được kiểm tra khí thải tại Italy. Ảnh: Millbrook.
Theo Europa, có 2 hình thức đánh giá độ an toàn của xe: Kiểm tra tại chỗ bên đường và kiểm tra định kỳ, khi chủ xe phải đưa xe đến trung tâm chuyên môn.
Luật của EU quy định việc kiểm tra xe thương mại trên đường không báo trước có thể được thực hiện ở bất kỳ quốc gia EU nào, cho dù phương tiện đó có được đăng ký tại khối hay không.
Nó bao gồm kiểm tra hệ thống phanh, khí thải và tình trạng chung của xe. Người lái xe cũng có thể được yêu cầu xuất trình các báo cáo kiểm tra gần đây hoặc bằng chứng về việc chiếc xe đã vượt qua bài kiểm tra khả năng lưu thông bắt buộc.
Bên cạnh đó, luật pháp EU đảm bảo rằng hầu hết phương tiện và rơ moóc đều được kiểm tra định kỳ. Nó cung cấp cơ sở để kiểm tra xem các phương tiện trên khắp EU có đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn giống khi chúng được đăng ký lần đầu hay không.
Theo quy định của EU, chủ sở hữu ôtô có trách nhiệm giữ cho chiếc xe của mình ở tình trạng đủ điều kiện lưu thông.
Nếu chuyển đến một quốc gia EU khác và muốn đăng ký lại ôtô của mình ở đó, chủ sở hữu sẽ phải cung cấp bằng chứng cho cơ quan chức năng rằng chiếc xe của họ đã vượt qua bài kiểm tra về khả năng khả năng lưu thông ở quốc gia cư trú trước đây.
Hiệu lực của giấy chứng nhận khả năng lưu thông phải được công nhận ngay cả khi quyền sở hữu của chiếc xe thay đổi. Khả năng lưu thông của phương tiện góp phần đảm bảo an toàn đường bộ cũng như hạn chế ô nhiễm không khí, theo Cơ quan Nghiên cứu Nghị viện châu Âu.
