Thói quen ăn uống nhiều chất béo, ngọt, nước có gas và rượu bia gây ra gánh nặng cho gan, khiến cơ quan này phải làm việc liên tục để đào thải. Về lâu dài, các thực phẩm này nạp vào cơ thể dễ dẫn tới gan nhiễm mỡ, bệnh lý về gan.
Đồ ăn chứa nhiều đường
Ăn quá nhiều thực phẩm giàu đường như kem, bánh ngọt, trái cây và một số loại rau: chuối, việt quất, anh đào, kiwi, quýt, xoài, khế, bưởi, dứa, vải, nho, hồng, táo, lê… không chỉ gây hại cho răng mà còn tạo áp lực, “ăn mòn” gan. Đường (sucrose) và sirô đường (high fructose corn syrup) chứa hai loại phân tử đường: glucose và fructose.
Khác với glucose, 100% fructose ăn vào đều trực tiếp tới và chuyển hóa ở gan. Đây là lý do nhiều nhà dinh dưỡng gán cho fructose là chất độc cho gan (hepatotoxin). Nếu cơ thể ăn quá nhiều đường tinh luyện có hàm lượng fructose cao sẽ gây ra sự tích tụ chất béo, cuối cùng là các bệnh về gan.
Một số nghiên cứu cho thấy đường có thể gây hại cho gan như rượu, ngay cả khi bạn không bị thừa cân, béo phì. Đó là lý do chúng ta nên hạn chế những thực phẩm chứa nhiều đường như soda, bánh ngọt, kẹo…
Đường fructose là kẻ thù của gan, gây nhiều hệ lụy nguy hiểm. Ảnh: iStock.
Khoai tây chiên
Thực phẩm chứa nhiều chất béo chuyển hóa gây hại nhiều cơ quan trong cơ thể như gan, thận. Gan chịu trách nhiệm phân hủy chất béo, chuyển hóa thành năng lượng. Vì vậy, ăn quá nhiều chất béo khiến gan thêm nhiều áp lực, phải làm việc nhiều hơn. Nó cũng có thể dẫn tới bệnh gan nhiễm mỡ - hậu quả của việc chất béo tích tụ trong tế bào gan.
Khoai tây chiên là món chứa nhiều chất béo bão hòa, có thể tác động xấu, góp phần gây hiện tượng này và thậm chí là bệnh viêm gan. Viêm gan tạo ra hàng loạt mô sẹo, về lâu dài có thể biến chứng thành xơ gan, ung thư gan.
Thay vì ăn khoai tây chiên, bạn nên bổ sung nhiều chất xơ từ rau xanh, trái cây. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra một cốc quả việt quất chứa tới 4 g chất xơ và góp phần giảm tổn thương mạn tính ở gan.
Khoai tây chiên là món chứa nhiều chất béo bão hòa. Ảnh: Freepik.
Xúc xích hun khói
Chất béo bão hòa là “sát thủ của gan”. Các loại thịt chế biến sẵn chứa rất nhiều chất béo bão hòa nên các chuyên gia y tế đều khuyến cáo chúng ta nên tránh xa món ăn này. Đặc biệt trong đó, xúc xích hun khói được cho là thực phẩm “bào mòn” gan tồi tệ nhất. Hàm lượng chất béo trong món ăn này là khoảng 17,7 g trên 100 g (chiếm tới 89%).
Theo Fatty Liver Foundation, chất béo bão hòa "có hại về mặt chuyển hóa" với gan hơn các chất béo khác. Thay vì ăn xúc xích hun khói, thịt đã chế biến sẵn, bạn nên thử bột yến mạch – thực phẩm được chứng minh đảo ngược tác động của bệnh gan nhiễm mỡ.
Cheeseburger (bánh mì kẹp phô mai)
Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ, đây là món ăn nổi tiếng chứa nhiều chất béo bão hòa nhất. Chất béo bão hòa chủ yếu được tìm thấy trong các sản phẩm và dầu có nguồn gốc động vật, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ.
Một số loại bánh mì kẹp thịt, thức ăn nhanh chứa tới 16 g chất béo bão hòa. Vì vậy, đây là món ăn cần tránh nếu không muốn gan bị tổn thương về lâu dài.
Rau là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào và chứa ít hoặc không có chất béo bão hòa. Rau xanh chính là lựa chọn hoàn hảo khi gan bạn có vấn đề, cần cân bằng, thanh lọc. Hợp chất tự nhiên được tìm thấy trong bông cải xanh và các loại rau họ cải khác - indole – giúp ngăn ngừa gan nhiễm mỡ không do rượu.
Rượu bia
Gan có nhiệm vụ lọc các chất độc do rượu, bia tích tụ lại. Theo Nebraska Medicine, một số tế bào gan sẽ chết sau mỗi lần lọc chất độc từ rượu, bia. Đặc biệt, nếu bạn uống nhiều trong một thời gian dài, có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng (và vĩnh viễn) các mô gan.
Khi uống rượu, gan sẽ cần năng lượng để chuyển hóa rượu thành chất ít độc hơn. Nhưng điều này khiến gan dễ bị tổn thương do không thể thực hiện đầy đủ các chức năng khác. Rượu có thể chuyển hóa thành formaldehyde - chất độc hại gây viêm gan, xơ gan và gan nhiễm mỡ.
Theo khuyến cáo, phụ nữ có thể uống tối đa 1 ly mỗi ngày hoặc 5 ly mỗi tuần. Con số này ở nam giới là tối đa 2 ly/ngày hoặc 8-10 ly/tuần. Khi uống rượu chúng ta nên ăn kèm thức ăn để giảm bớt tác hại lên gan. Song, lý tưởng nhất là nên hạn chế, uống rượu càng ít càng tốt để tránh tích tụ chất độc, gây áp lực cho gan.
Nước ngọt có ga
Việc sử dụng thường xuyên nước ngọt có ga sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, đặc biệt đối với người bị men gan cao, dễ gây tổn thương gan. Nước ngọt có ga là loại nước giải khát được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, việc sử dụng thường xuyên loại đồ uống này sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, đặc biệt đối với người bị men gan cao.
Nước ngọt có gas không chỉ gây hại cho gan, thận mà còn khiến chúng ta dễ thừa cân, béo phì. Ảnh: Freepik.
Đồ uống có ga khiến gan phải làm việc vất vả hơn khi đang bị bệnh, khiến tình trạng tăng men gan càng nặng hơn. Đây là những loại đồ uống có thể chứa nhiều chất kích thích, có thể chứa etanol gây ra hủy hoại các tế bào gan khiến cho lượng men gan tăng cao. Đối với những bệnh nhân mắc các bệnh về gan, nếu thường xuyên sử dụng đồ uống này có thể gây ra béo phì và đẩy nhanh quá trình ung thư gan.
