Các bị cáo hầu tòa gồm ông Cấn Hồng Lai (SN 1955, cựu Tổng giám đốc); Phạm Dũng (SN 1961, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên); Lê Văn Long – cựu Kế toán trưởng, Nguyễn Mạnh Tiến – cựu Trưởng phòng Kế hoạch thị trường, Nguyễn Thị Bích Hạnh – cựu Phó phòng tài chính kế toán;
Nguyễn Ngọc Tuyến- cựu kiểm toán viên Công ty kiểm toán A&C (nay là Phó Tổng giám đốc Công ty Kiểm toán và định giá ASCO), Nguyễn Anh Tuấn – thẩm định viên.
Cựu Tổng giám đốc nhận sai phạm
Quá trình xét hỏi, bị cáo Cấn Hồng Lai cho rằng một số nội dung cáo trạng đúng, nhưng một số chỗ chưa sát với diễn biến thực tế. Bị cáo thừa nhận lỗi, một phần trách nhiệm do đã để xảy ra sai sót, gây thiệt hại.
Cáo trạng thể hiện, Cienco1 thuộc Bộ Giao thông Vận tải và được cổ phần hóa từ năm 2014.
Tại ngày 31/12/2012, Cienco1 đã trích lập dự phòng các khoản nợ phải thu khó đòi của 50 công ty với số tiền hơn 306 tỷ đồng.
Sau khi xử lý các khoản nợ phải thu có đủ điều kiện xóa nợ và có văn bản công bố giá trị doanh nghiệp, Cienco1 phải bàn giao các khoản nợ này cho Công ty Mua bán nợ Việt Nam - DATC. Tuy nhiên, tại cuộc họp, các thành viên thống nhất đề xuất xử lý nợ của 50 công ty với số tiền hơn 184,9 tỷ đồng bằng nguồn dự phòng.
Hội đồng xét xử.
Nhằm che giấu việc xử lý nợ trái pháp luật, các bị cáo hạch toán giảm số dư trên Tài khoản số 331 (Phải thu khách hàng), đồng thời giảm số dư trên Tài khoản 229 (Trích dự phòng nợ khó đòi) mà không theo dõi, hạch toán khoản công nợ trên tài khoản ngoại bảng theo quy định tại Thông tư 228/2009/TT-BTC.
Đến khi chuyển thành công ty cổ phần, Cienco1 đã tiến hành thu hồi nợ với 6 công ty. Đến nay, Cienco1 đã thu hồi hơn 65,2 tỷ đồng và sử dụng chi cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Công ty không bàn giao, chuyển khoản tiền này cho nhà nước theo quy định. Cơ quan điều tra xác định, với hành vi tự ý xóa nợ, nhà nước bị thiệt hại gần 185 tỷ đồng.
Bị cáo Lai khai nhận, bản thân không hiểu nhiều về tài chính kế toán nên chỉ ký vào tờ trình. Tuy nhiên, Hội đồng xét xử phản bác lời khai trên vì bị cáo giữ vai trò là Phó ban thường trực, hàng năm đều họp, báo cáo công tác tài chính.
Tại tòa, bị cáo Phạm Dũng cũng khai nhận không nắm được thông tin hoặc được nghe báo cáo về các doanh nghiệp phá sản, giải thể. Tuy nhiên theo bị cáo Dũng, những doanh nghiệp này chưa phá sản, giải thể nhưng thực tế không có khả năng trả nợ trong nhiều năm.
Cienco 1 muốn tiếp tục sử dụng 4 khu đất
Trong vụ án này, các bị cáo còn thực hiện hành vi không tính giá trị 4 khu đất vào giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hóa gồm khu đất 422m2 ở quận Bình Thạnh – TPHCM; khu đất 916,4m2 tại TP Tân An, tỉnh Long An; khu đất 16.706m2 tại huyện Châu Thành, Tiền Giang; khu đất 852m2 ở TP Pleiku, Gia Lai.
Sau khi Cienco 1 chính thức hoạt động dưới mô hình công ty cổ phần, bị cáo Cấn Hồng Lai, cựu Tổng giám đốc; Phạm Dũng, cựu Chủ tịch không hoàn thiện phương án sử dụng đất, xác định lại giá trị quyền sử dụng đất theo giá thị trường… mà làm thủ tục bàn giao nguyên trạng.
Trong khi đó, Hội đồng định giá tài sản tố tụng hình sự tại 4 tỉnh thành nói trên xác định năm 2013, tổng giá trị 4 khu đất của Cienco1 là hơn 67,4 tỷ đồng. Do vậy, cáo buộc cho rằng, hành vi của các bị cáo gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 54,7 tỷ đồng.
Tại tòa, đại diện Cienco1 cho biết, công ty có nguyện vọng nộp lại khoản tiền chênh lệch giữa kết quả định giá Công ty Thẩm định và tư vấn Việt và Công ty Kiểm toán A&C là hơn 12 tỷ đồng và tiếp tục sử dụng bốn khu đất trên.
Quá trình cổ phần hóa, các khu đất này được xác định là tài sản cố định vô hình và được Công ty Kiểm toán A&C định giá là hơn 12 tỷ đồng. Còn Công ty Thẩm định và tư vấn Việt định giá gần 25 tỷ đồng (chênh lệch hơn 12 tỉ đồng).
Cuối cùng, ban chỉ đạo cổ phần hóa và các bên liên quan chấp thuận theo kết quả định giá của Công ty Kiểm toán A&C là hơn 12 tỷ đồng và đưa vào để định giá doanh nghiệp.
Công ty Kiểm toán A&C nêu rõ việc định giá dựa trên giá tạm tính theo giá đất do UBND các tỉnh nói trên ban hành. Giá đất này chưa sát với giá thị trường nên sau này, người đại diện phần vốn Nhà nước có trách nhiệm theo dõi, thu hồi phần giá trị chênh lệch.
Tại tòa, bị cáo Cấn Hồng Lai giải trình Công ty Kiểm toán A&C được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt là công ty thực hiện xuyên suốt trong quá trình tư vấn, định giá để cổ phần hóa.
Bị cáo không biết việc phê duyệt trên, nên vẫn đi thuê Công ty Thẩm định và tư vấn Việt.
Sau đó, Công ty Kiểm toán A&C bác bỏ kết quả định giá của Công ty Thẩm định và tư vấn Việt nên khi tính giá trị doanh nghiệp thì áp kết quả định giá của Công ty Kiểm toán A&C.
Còn Phạm Dũng thừa nhận sai phạm do xác định giá đất không đúng với thực tế.
Tuy nhiên, theo bị cáo Dũng, bị cáo là Chủ tịch HĐTV, chỉ chịu trách nhiệm về việc chỉ đạo, theo dõi đôn đốc hoạt động chung. Bị cáo Dũng cho rằng mình không là người lập phương án cổ phần hóa nên không phải chịu trách nhiệm chính trong việc này.
Đề nghị mức án:
Viện kiểm sát đề nghị phạt bị cáo Cấn Hồng Lai, Phạm Dũng từ 9-10 năm; Lê Văn Long từ 4-5 năm, Nguyễn Mạnh Tiến từ 36-42 tháng tù, Nguyễn Thị Bích Hạnh từ 36 – 42 tháng tù;
Nguyễn Ngọc Tuyến, Nguyễn Anh Tuấn cùng bị đề nghị từ 24-30 tháng tù.
Về trách nhiệm dân sự, Viện kiểm sát ghi nhận sự thỏa thuận, thống nhất giữa Bộ Giao thông Vận tải, DATC và Cienco1- CTCP tại biên bản họp ngày 30/3/2023 về việc bàn giao khoản nợ hơn 184 tỷ đồng hoàn trả cho nhà nước số tiền đã thu hồi được từ khoản nợ này.
Ngoài ra, buộc bị cáo Dũng và Lai phải liên đới bồi thường cho nhà nước hơn 54,7 tỷ đồng.
Theo Viện kiểm sát, bị cáo Phạm Dũng là Chủ tịch HĐTV, Trưởng ban Chỉ đạo cổ phần hóa, là người chịu trách nhiệm cao nhất trong việc giúp Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo và tổ chức thực hiện cổ phần hóa Cienco1.
Sai phạm của bị cáo Dũng và đồng phạm gây thiệt hại cho nhà nước gần 240 tỷ đồng là đặc biệt nghiêm trọng.
Tuy nhiên, khi xem xét ghi nhận các bị cáo có các tình tiết giảm nhẹ như nhân thân tốt, có nhiều thành tích trong công tác, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải…
