Hoạt động phát hành tín phiếu là nghiệp vụ bình thường, cơ bản của Ngân hàng Trung ương. Tại Việt Nam, theo thống kê của BSC, trong giai đoạn 2018 – 2023, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện nghiệp vụ này đều đặn nhiều lần trong năm.
Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước thực hiện hút ròng trung bình khoảng 9,4 lần trong năm, số ngày trung bình/đợt hút ròng vào khoảng 13,4 ngày. Giá trị hút ròng trung bình/chu kỳ đạt 47,647 tỷ. Giá trị hút ròng lớn nhất/chu kỳ là 239,163 tỷ vào năm 2023 giai đoạn 21/09 – 08/11/2023.
Thống kê cũng cho thấy, Ngân hàng Nhà nước hút ròng với khối lượng nhỏ hơn 100.000 tỷ thì VN-Index có xác suất tăng nhiều hơn. Khi giá trị hút ròng dưới 50.000 tỷ và dưới 100.000 tỷ, xác suất VN-Index giảm trong chu kỳ hút là 33,3%.
Ngược lại, khối lượng hút ròng từ 100.000 tỷ trở lên thì VN-Index có xác suất giảm nhiều hơn. Khi giá trị hút ròng trên 100.000 tỷ, xác suất VN-Index giảm trong chu kỳ hút là 66,67%. Trung bình xác suất VN-Index giảm trong các đợt hút ròng là 50%
Ví dụ, trong giai đoạn 2023, Ngân hàng Nhà nước hút ròng hai lần với khối lượng lần lượt 239 tỷ đồng và 194 tỷ đồng VN-Index giảm lần lượt 5,19% và 15,22%. Tháng 1/2020, Ngân hàng Nhà nước hút ròng 146 tỷ đồng VN-Index giảm 9,85%. .
Việc Ngân hàng Nhà nước mở lại hoạt động hút ròng Tín phiếu từ 12/3/2024 có một vài nét tương đồng và khác biệt so với giai đoạn T9-T11/2023.
Nhìn lại giai đoạn tháng 11/2023, tỷ giá USD/VND tăng mạnh 3,48% từ đầu Q3/2023 - 21/9/2023), DXY Index tăng 1,74%; Thanh khoản hệ thống dư thừa: Số dư Citad ~ 400 nghìn tỷ đồng so với dự trữ bắt buộc ở mức khoảng 280 nghìn tỷ đồng; Lãi suất liên ngân hàng từ tháng 07/2023 ở mức thấp <1%.
Ngân hàng Nhà nước phát hành tín phiếu trở lại từ 21/09 - 08/11/2023, hút ròng 194.649,7 tỷ đồng trong giai đoạn này. Kết quả tỷ giá giảm -0,29% từ ngày 21/9-8/11/2023 và tiếp tục duy trì đà đi xuống đến cuối tháng 11/2023; Lãi suất liên ngân hàng qua đêm tăng mạnh hơn 2% trong giai đoạn 21/9-25/10/2023 – phản ứng với động thái hút tiền của SBV tuy nhiên nhanh chóng giảm trở lại.
Ở lần phát hành này, tỷ giá tăng mạnh do chênh lệch lãi suất đồng VNĐ và USD; DXY-Index tăng (nhưng vẫn ở mức thấp 102.8); Fed phát tín hiệu lùi thời điểm hạ lãi suất từ quý 1 sang quý 2/2024. Quy mô rút ròng ước tính có thể khoảng 100.000 - 150.000 tỷ đồng với kỳ hạn 28 ngày, lãi suất trung bình 1,40%.
"Lượng hút ròng thấp thì thị trường chứng khoán tăng giảm không rõ ràng, cho thấy thông tin này không có ảnh hưởng trọng yếu. Hút ròng từ trên 100.000 tỷ-150.000 tỷ, VN-Index có xác suất giảm khá cao; nhất là ngành Bán lẻ, Dịch vụ tài chính (chứng khoán), Bất động sản, Hóa chất…", BSC nhấn mạnh.
Mặc dù vậy, theo BSC, nhà đầu tư cần quan sát các chỉ số Tỷ giá (bao gồm tỷ giá tự do), DXY; Quy mô hút ròng - lãi suất phát hành cùng với lãi suất liên ngân hàng qua đêm. Các ngành biến động giảm điểm mạnh trong quá khứ làm chỉ báo cho mức độ ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán nếu có.
"Hoạt động hút ròng tín phiếu là một hoạt động nghiệp vụ, công cụ điều tiết và không có hàm ý đảo chiều chính sách. Nhà đầu tư không nên quá lo ngại, mà nên theo dõi và cần có những đánh giá một cách khách quan các thông tin trên thị trường để có những chiến lược đầu tư phù hợp", BSC khuyến nghị.
Trước đó, ông Huỳnh Minh Tuấn, Giám đốc Hội sở Công ty Chứng khoán Mirae Asset cũng đưa ra hai kịch bản hút tiền về qua tín phiếu của Ngân hàng Nhà nước.
Kịch bản 1: SBV hút nhẹ, dự đoán khoảng 120.000 - 150.000 tỷ, trong vòng hơn 1 tuần với tốc độ 15.000/phiên như này, nếu xu hướng crypto và gold có dấu hiệu giảm nhiệt.
Kịch bản 2: SBV hút bill mạnh nhằm phòng ngừa vùng tỷ giá mục tiêu trung hạn, dự đoán SBV hút tầm 180.000 - 200.000 tỷ là lớn nhất đợt này, nếu xu hướng crypto và gold vào xu hướng tăng trung hạn, liên tục tạo ATH, động lượng tăng giá cao, khiến tỷ giá tự do phá đỉnh 26.000 hoặc cao hơn nữa.
Số liệu dự đoán dựa trên hành động hút tiền về qua tín phiếu trong quý 3/2023 của SBV cũng như dựa trên thanh khoản dư thừa hệ thống ngân hàng hiện tại (khoảng trên 230.000 tỷ).
Đánh giá tác động lên thị trường chứng khoán, theo chuyên gia Huỳnh Minh Tuấn, lượng thanh khoản giai đoạn gần đây duy trì mức trên 23.000 tỷ/phiên nhờ vào một phần lượng thanh khoản dư thừa trong hệ thống tài chính và lãi suất rẻ kỷ lục chảy trong nền kinh tế. Với việc thắt chặt lượng vốn dư thừa trên liên ngân hàng, có thể quan ngại lượng cầu mua của thị trường chứng khoán sẽ giảm phần nào đó, do các rủi ro về thanh khoản ngắn hạn và tâm lý nhà đầu tư trong quản trị rủi ro.
"Việc hút bill của SBV kỳ vọng không gây ảnh hưởng đến cấu trúc lãi suất tiền gửi - cho vay của hệ thống ngân hàng trong giai đoạn quý 2, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng vẫn chưa khởi sắc đáng kể. Tuy nhiên, nên nhìn rủi ro tăng đầu cơ của crypto và vàng là rủi ro cục bộ cho Việt Nam trong ngắn hạn, nhà quản lý đang nhận ra rủi ro. Sau giai đoạn này, có thể chờ đợi vào xu hướng mới tốt hơn của thị trường", ông Tuấn nói.
