Báo cáo của Tổng cục Thuế cho biết, lũy kế 6 tháng đầu năm 2023, ngành thuế thu hồi nợ thuế ước đạt 21.408 tỷ đồng, đạt 33% so với chỉ tiêu thu nợ năm 2023 là 65.000 tỷ đồng. Trong đó, thu bằng biện pháp quản lý nợ là 18.380 tỷ đồng; thu bằng biện pháp cưỡng chế nợ là 3.028 tỷ đồng.
Thu hồi hơn 21.000 tỷ đồng tiền thuế
Về xử lý khoanh nợ, xóa nợ thuế không còn khả năng thu theo Nghị quyết số 94/2019/QH14 của Quốc hội, lũy kế kết quả thực hiện xử lý nợ từ khi Nghị quyết có hiệu lực (1/7/2020) đến cuối tháng 6 đạt 37.059 tỷ đồng. Trong đó, xử lý khoanh nợ tiền thuế là 28.983 tỷ đồng; xử lý xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp là 8.076 tỷ đồng.
Về tình hình nợ thuế, tổng số tiền thuế nợ ngành thuế quản lý ước tính đến thời điểm ngày 30/6 là 151.976 tỷ đồng, tăng 1,3% so với thời điểm cuối tháng trước (ngày 31/5) và tăng 2,8% so với thời điểm cuối năm 2022 (ngày 31/12/2022).
Lý giải nguyên nhân số nợ thuế tăng, Tổng cục Thuế cho biết, về nguyên nhân chủ quan là do các cục thuế chưa quyết liệt thực hiện các biện pháp quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế
Cũng theo Tổng cục Thuế, một số cục thuế để nợ tăng cao, đáng nói 18/63 cục thuế tăng trên 50% có thể kể đến như: Ninh Thuận tăng 444%, Phú Thọ tăng 187%, Lào Cai tăng 183%, Lai Châu tăng 165%, Lạng Sơn tăng 133%, Hải Dương tăng 117%, Thái Nguyên tăng 115%, Tây Ninh tăng 110%, Quảng Ngãi tăng 108%, Quảng Ninh tăng 106%, Cà Mau tăng 103%, Bắc Ninh tăng 101%.
Cùng với đó, nợ thuế do Cục Thuế Vĩnh Phúc quản lý tăng 94%, Nghệ An tăng 86%, Bình Dương tăng 69%, Tuyên Quang tăng 63%, Bình Định tăng 58%, Sơn la tăng 58%, Đồng Tháp tăng 52%.
Bên cạnh đó, "do hậu quả của dịch Covid-19 vẫn còn có tác động xấu đến nền kinh tế, ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp, nhiều doanh nghiệp nỗ lực khôi phục sản xuất kinh doanh nhưng nguồn vốn được sử dụng chủ yếu vào việc tái cơ cấu và tái đầu tư", Tổng cục Thuế thông tin.
Ngoài ra, một số người nộp thuế thuộc ngành nghề được gia hạn nộp thuế chưa nộp giấy đề nghị gia hạn nộp thuế theo Nghị định 12/2023/NĐ-CP nên vẫn theo dõi nợ thuế làm tổng số nợ thuế tăng lên.
Còn số tiền thuế nợ khó thu tại thời điểm 30/6/2023 tăng so với thời điểm 31/5/2023 do đánh giá thêm số tiền thuế nợ của người nộp thuế bị cơ quan thuế áp dụng biện pháp cưỡng chế hóa đơn liên tiếp từ 3 lần trở lên mà không thu hồi được nợ thuế từ nhóm nợ có khả năng thu sang nhóm nợ khó thu.
Giao chỉ tiêu thu nợ đến từng công chức
Nhằm phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2023, quyết liệt xử lý, thu hồi nợ đọng thuế theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính, giảm nợ đọng thuế, hoàn thành chỉ tiêu thu nợ thuế năm 2023, Tổng cục Thuế đề nghị cục thuế các địa phương triển khai giao chỉ tiêu thu nợ đến từng cán bộ, công chức; gắn trách nhiệm của lãnh đạo với nhiệm vụ thu hồi nợ thuế của đơn vị.
Trong thời gian tới, Tổng cục Thuế yêu cầu các cục thuế địa phương khẩn trương tập trung thực hiện một số giải pháp.
Cụ thể, đối với nhóm nợ có khả năng thu, triển khai áp dụng biện pháp thu nợ phù hợp với từng trường hợp nợ thuế theo đúng quy định. Đặc biệt, "tập trung áp dụng ngay các biện pháp đôn đốc, cưỡng chế và công khai thông tin theo quy định của Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn thi hành đối với người nộp thuế có số tiền thuế nợ lớn, chây ỳ, kéo dài để thu hồi tiền thuế nợ vào ngân sách nhà nước", Tổng cục Thuế đề nghị.
Theo đó, đối với người nộp thuế có tiền thuế nợ dưới 90 ngày, thực hiện ngay các biện pháp: gọi điện thoại, nhắn tin, gửi thư điện tử, mời lên làm việc, ban hành thông báo tiền thuế nợ để đôn đốc người nộp thuế nộp tiền thuế vào ngân sách nhà nước, không để nợ thuế dây dưa, kéo dài, hạn chế nợ mới phát sinh.
Đối với người nộp thuế có khoản tiền thuế nợ trên 90 ngày hoặc khoản tiền thuế thuộc trường hợp phải cưỡng chế, cần áp dụng ngay các biện pháp cưỡng chế và công khai thông tin để thu hồi tiền thuế nợ vào ngân sách nhà nước.
"Trường hợp quyết định cưỡng chế hết hiệu lực mà người nộp thuế chưa nộp hoặc nộp chưa đủ số tiền thuế nợ bị cưỡng chế vào ngân sách nhà nước thì phải kịp thời chuyển sang áp dụng các biện pháp cưỡng chế phù hợp, đúng quy định", Tổng cục Thuế lưu ý.
Một giải pháp quan trọng khác là đẩy nhanh việc xử lý đối với các khoản nợ đang chờ xử lý và tiền thuế đang chờ điều chỉnh.
Cụ thể, đối với người nộp thuế có khoản tiền thuế nợ đang chờ xử lý thì các bộ phận trong cơ quan thuế tập trung giải quyết kịp thời, đúng quy định đối với các hồ sơ cơ quan thuế tiếp nhận và đang trong thời gian thực hiện các thủ tục xử lý.
Đối với người nộp thuế có khoản tiền thuế đang chờ điều chỉnh, bộ phận quản lý nợ chỉ phân loại khi có đầy đủ hồ sơ, đồng thời phối hợp với các bộ phận liên quan và người nộp thuế để đối chiếu nợ, chuẩn hóa dữ liệu nợ.
Bên cạnh đó, đối với các khoản tiền thuế, tiền thuê đất hết thời gian gia hạn nộp thuế theo quy định tại các Nghị định của Chính phủ, cơ quan thuế thực hiện áp dụng ngay các biện pháp đôn đốc, cưỡng chế theo đúng quy định để kịp thời thu hồi vào ngân sách nhà nước các khoản tiền thuế, tiền thuê đất hết thời gian gia hạn nộp thuế.
Về phân loại nợ, Tổng cục Thuế đánh giá việc phân loại nợ phải đảm bảo theo đúng tính chất của từng khoản nợ. Hồ sơ phân loại nợ phải đầy đủ theo đúng hướng dẫn tại Quy trình quản lý nợ ban hành kèm theo Quyết định của Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế; tránh tình trạng phân loại nợ khi chưa có đầy đủ hồ sơ để các cơ quan kiểm toán, thanh tra phát hiện và có ý kiến ở một số cục thuế như hiện nay.
Ngoài ra, đối với các khoản nợ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, cơ quan thuế thực hiện rà soát, xác định chính xác số tiền người nộp thuế còn nợ ngân sách nhà nước; hạch toán, theo dõi đầy đủ các khoản nợ trên hệ thống ứng dụng quản lý thuế tập trung (TMS).
Trường hợp có vướng mắc, cục thuế địa phương chủ trì và phối hợp với các cơ quan liên quan trên địa bàn, báo cáo ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố hoặc cơ quan có thẩm quyền để giải quyết dứt điểm số nợ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.
Đối với trường hợp người nộp thuế nợ thuế bảo vệ môi trường, cơ quan thuế khẩn trương áp dụng các biện pháp đôn đốc và cưỡng chế để thu hồi nợ thuế bảo vệ môi trường vào ngân sách nhà nước, không để phát sinh thêm nợ mới. Đồng thời, cần xem xét nguyên nhân, trách nhiệm của các công chức có liên quan đối với các trường hợp để xảy ra tình trạng nợ đọng thuế lớn và kéo dài.
