 |
Động lực chính thúc đẩy nền kinh tế số của Việt Nam chính là một nền dân số đông và trẻ không ngại thử nghiệm. |
Theo đó, KPMG và HSBC đã tiến hành nghiên cứu 6.472 doanh nghiệp khởi nghiệp chuyên về công nghệ có định giá lên tới 500 triệu USD được cho là có tiềm năng trở thành những người khổng lồ mới nổi ở 12 thị trường: Trung Quốc đại lục, Ấn Độ, Nhật Bản, Úc, Singapore, Hàn Quốc, Hong Kong (SAR), Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Đài Loan và Thái Lan.
Riêng về Việt Nam, theo báo cáo, tại thời điểm đại dịch Covid-19 xuất hiện, Việt Nam mới chỉ có 1.600 doanh nghiệp khởi nghiệp, con số này giờ đây đã tăng lên hơn 3.000 theo nền tảng thống kê khởi nghiệp Tracxn – trong đó có 4 doanh nghiệp được xếp hạng “kỳ lân”.
Động lực chính thúc đẩy nền kinh tế số của Việt Nam chính là một nền dân số đông và trẻ không ngại thử nghiệm và tiếp nhận sản phẩm tiêu dùng công nghệ mới, chính sách nhà nước mang tính hỗ trợ và nguồn vốn đầu tư nước ngoài gia tăng.
Mặc dù GDP bình quân trên đầu người còn tương đối thấp so với các nước khác trong khu vực, nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng nhanh hơn bất kỳ thị trường nào khác. Tăng trưởng được dự báo đạt 5,5% cho năm 2022 và 6,5% cho năm 2023, gần đạt tốc độ tăng trưởng như thời trước Covid-19 theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB).
Nhà cung cấp siêu ứng dụng có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, VNG, là công ty khởi nghiệp thành công trụ lại lâu nhất tính tới thời điểm hiện tại.
Khởi sự là một công ty về game ra mắt vào năm 2004, nhưng giờ đây với dịch vụ mới như ứng dụng chat Zalo hiện có trên 60 triệu người dùng và ví điện tử ZaloPay, VNG đã đạt đanh hiệu kỳ lân từ năm 2014. Nhà đầu tư rót vốn vào công ty này bao gồm Temasek đến từ Singapore, Tencent của Trung Quốc và Goldman Sachs.
Bắt nhịp trào lưu thương mại điện tử, dịch vụ giao hàng và truyền thông trực tuyến bùng nổ do đại dịch, VNLife, đơn vị vận hành VNPay – nhà cung cấp dịch vụ thanh toán di động dành cho doanh nghiệp, đã trở thành kỳ lân thứ hai của Việt Nam vào năm 2020.
Giá trị giao dịch vốn đầu tư mạo hiểm tăng lên 1,1 tỷ USD trong năm 2021 (từ 301 triệu USD vào năm 2020 và 330 triệu USD vào năm 2019). Tới cuối năm ngoái, hai công ty nữa trở thành kỳ lân là nhà phát triển game Sky Mavis và MoMo - ví điện tử phổ biến nhất Việt Nam.
Ông Nguyễn Kiên - Giám đốc Khối Private Enterprise tại KPMG Việt Nam, chia sẻ: “Làn sóng đầu tư mạnh mẽ khởi nguồn từ châu Á, đặc biệt là Singapore, theo sau là Hàn Quốc, Trung Quốc và Hong Kong, và Nhật Bản”
Ông Kiên nói thêm: “Gần như toàn bộ nguồn vốn này đều rót vào những công ty phục vụ thị trường trong nước. Nhu cầu nội địa sẽ còn lớn mạnh trong hai đến ba năm tới trước khi có nhu cầu hợp nhất, hoặc cần chiến lược toàn cầu hoặc cấp vùng”.
Ông Tim Evans - Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam chia sẻ: “Việt Nam nổi lên như một trung tâm khởi nghiệp, gần theo kịp các quốc gia như Indonesia và Singapore. Với dân số trẻ, năng động và có trí thức, độ phủ mạng internet và tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh cao, cùng sự ủng hộ của chính phủ, Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vững vị thế là điểm đến hấp dẫn với cả nhà đầu tư lẫn công ty công nghệ, biến đất nước này trở thành cái nôi phát triển của những kỳ lân tiềm năng”.
Cũng theo báo cáo, Chính phủ Việt Nam tạo điều kiện hỗ trợ cho các công ty thuộc nhóm ngành kinh tế mới thông qua Quỹ Đổi mới Công nghệ Quốc gia và trước đó, vào năm 2017, đã thành lập Ban chỉ đạo về lĩnh vực công nghệ tài chính, để tham mưu và đề xuất kế hoạch hành động hàng năm cho Ngân hàng Nhà nước nhằm xây dựng một hệ sinh thái phù hợp.
Ngoài việc đảm bảo hạ tầng viễn thông thuộc sở hữu của các doanh nghiệp nhà nước, và các công ty trong nước (chủ yếu là tư nhân) kiểm soát dịch vụ dữ liệu, Chính phủ cho phép rộng rãi các doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam được tự do hoạch định lối đi riêng.
Ông Luke Treolar - Giám đốc Chiến lược tại KPMG Việt Nam, chia sẻ: “Trong lĩnh vực ứng dụng, nhà nước can thiệp rất ít. Mảng kinh tế số của Việt Nam gần như hoàn toàn vận hành bởi khối tư nhân”.
Trong trung hạn, câu hỏi lớn đặt ra bây giờ là liệu Việt Nam đi theo mô hình trong đó gia tăng mức độ giám sát của nhà nước và thắt chặt quy định quản lý hay sẽ duy trì với định hướng cởi mở như hiện nay. Mặc dù vậy, hiện tại thì tăng trưởng được kỳ vọng tiếp tục là vấn đề trọng tâm chính.
Trong khi thương mại điện tử chiếm chưa tới 5% tổng doanh thu bán lẻ, giá trị của mảng này đã tăng hơn gấp rưỡi vào năm 2021.
Ông Luke Treolar nói thêm: “Tốc độ tăng trưởng nhanh như vậy được dự báo có thể duy trì trong vài năm tới. Nếu điều đó xảy ra, tới cuối thập niên này, Việt Nam sẽ trở thành nền kinh tế số lớn thứ nhì Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia”.
