Trong báo cáo Cập nhật Kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 6/2022, Ngân hàng Thế giới (WB) nhận định các cấp thẩm quyền của Việt Nam cần thận trọng với rủi ro lạm phát liên quan đến xu hướng giá nhiên liệu và hàng hóa nhập khẩu đi lên. Điều này có thể cản trở quá trình phục hồi tổng cầu trong nước.
Lạm phát chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã tăng tháng thứ 4 liên tiếp, từ 2,6% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 4 lên 2,9% vào tháng 5, tương đương với tỷ lệ lạm phát tháng 5/2021.
Giá xăng và dầu diesel tăng vọt - tăng lần lượt đến 5,9% và 4% (so tháng trước) - là yếu tố chính đóng góp vào lạm phát.
Giá xăng và dầu diesel là yếu tố chính đóng góp vào lạm phát.
Lạm phát tăng tháng thứ 4 liên tiếp
Lạm phát giá lương thực, thực phẩm cũng nhích nhẹ từ 1,1% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 4 lên 1,3% vào tháng 5.
Lạm phát cơ bản, không bao gồm giá lương thực, thực phẩm, nhiên liệu và các mặt hàng có giá cả do nhà nước quản lý, cũng tăng nhưng với mức tăng thấp hơn, từ 1,5% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 4 lên 1,6% vào tháng 5.
Lạm phát giá sản xuất cho thấy dấu hiệu hạ nhiệt trong tháng 5. Chi phí đầu vào và giá cả đầu ra đều tăng với mức tăng chậm nhất trong 3 tháng qua, tuy các chỉ số này vẫn cao hơn xu hướng lịch sử.
Diễn biến giá cả nêu trên cũng có thể thấy qua giá nhập khẩu bình quân một số mặt hàng, được ước tính bằng tỷ số kim ngạch nhập khẩu trên lượng nhập khẩu.
Giá xăng dầu tiếp tục tăng (so tháng trước) nhưng với tốc độ chậm hơn so với tốc độ tăng trong tháng 2 và tháng 3, trong khi giá than lại giảm sau 2 tháng tăng vọt.
Chi phí đầu vào và giá cả đầu ra đều tăng với mức tăng chậm nhất trong 3 tháng qua.
Sau khi giảm trong tháng 3, giá phân bón và sắt thép tăng nhẹ trong tháng 4 và tháng 5, qua đó khẳng định nhiên liệu nhập khẩu là mặt hàng chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ cuộc chiến tranh tại Ukraine.
Giá phân bón tăng 2,8% (so tháng trước) vào tháng 4 và 5,6% trong tháng 5. Giá sắt thép tăng 4,2% (so tháng trước) vào tháng 4 và 1,8% trong tháng 5.
Theo WB, những biện pháp hỗ trợ tạm thời, trong đó có hỗ trợ trực tiếp có mục tiêu, nên được cân nhắc để giúp các hộ nghèo chống chọi với giá nhiên liệu tăng.
Do cú sốc giá hàng hóa thế giới có vẻ như ảnh hưởng chủ yếu đến xăng dầu, với tác động lan truyền làm tăng chi phí vận tải, chính sách trợ giá tạm thời, có mục tiêu cho các đối tượng sử dụng xăng dầu chính (như lái xe tải) cũng là biện pháp nên được cân nhắc để giảm khó khăn và hạn chế áp lực lạm phát.
"Bên cạnh đó, Chính phủ nên khuyến khích đầu tư nhằm giúp tăng tổng cung", WB nhận xét.
Duy trì đà phục hồi
Ngoài ra, WB cho rằng nền kinh tế Việt Nam đã duy trì đà phục hồi mạnh mẽ bất chấp tình trạng bất định toàn cầu gia tăng liên quan đến cuộc chiến tranh kéo dài tại Ukraine, giá hàng hóa thế giới tăng cao, gián đoạn chuỗi cung ứng do giãn cách xã hội nhằm kiểm soát dịch Covid-19 tại Trung Quốc, và điều kiện tài chính toàn cầu đang thắt chặt.
Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 5 tăng 10,4% (so cùng kỳ năm trước), tương đương tốc độ trước đại dịch. Tuy nhiên, sản xuất máy móc, thiết bị giảm tốc từ tốc độ tăng trưởng 26,6% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 3 xuống còn lần lượt 6,1% và 3,7% vào tháng 4 và tháng 5.
Theo WB, xu hướng chững lại này có thể liên quan đến gián đoạn chuỗi cung ứng và thiếu nguyên vật liệu đầu vào nhập khẩu do tình trạng phong tỏa để kiểm soát dịch Covid-19 tại Trung Quốc.
Doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tháng 5 tăng với tốc độ kỷ lục 22,6% (so cùng kỳ năm trước), cao hơn nhiều so với tốc độ tăng 12,7% trong tháng 4.
Sự tăng tốc này một phần xuất phát từ hiệu ứng cơ sở thấp do doanh thu bán lẻ tháng 5/2021 đã giảm 2,1% sau khi Covid-19 bùng phát vào cuối tháng 4/2021, buộc Chính phủ phải áp đặt các biện pháp hạn chế đi lại.
Sản xuất công nghiệp tiếp tục đà tăng trưởng vững chắc.
Tuy nhiên, một phần lớn hơn, tốc độ tăng trưởng này phản ánh đà đi lên của tiêu dùng trong nước và sự quay trở lại của du khách quốc tế sau khi Chính phủ mở cửa biên giới vào cuối tháng 3/2022.
Khoảng 173.000 lượt khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 5, cao hơn khoảng 70% so với tháng 4 và là con số cao nhất kể từ tháng 4/2020, tuy vẫn chưa bằng 16% con số ghi nhận trước đại dịch.
Sau 3 tháng tăng tốc, tăng trưởng xuất khẩu giảm từ 25,2% (so cùng kỳ năm trước) vào tháng 4 xuống còn 18% trong tháng 5, trong khi tăng trưởng nhập khẩu tiếp tục đi ngang với tốc độ 14,6% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 5, so với tốc độ 16,5% vào tháng 4.
Xuất khẩu sang Mỹ giữ vững tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ 29,2% (so cùng kỳ năm trước), trong khi tăng trưởng xuất khẩu sang Trung Quốc giảm sâu từ 19,5% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 4 xuống chỉ còn 3,6% trong tháng 5.
Sự giảm tốc này chủ yếu xuất phát từ xuất khẩu điện thoại giảm và xuất khẩu máy vi tính và điện tử chững lại, rất có thể do tác động của tình trạng giãn cách xã hội ở thị trường này.
Tăng trưởng nhập khẩu nói chung đi ngang, che giấu sự không đồng đều giữa các mặt hàng.
