Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa có báo cáo gửi Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam về kết quả làm việc với Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đối với xuất khẩu tôm hùm bông.
Phía Trung Quốc giải thích việc tôm hùm bông "bị chặn" ở cửa khẩu
Theo Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, nhằm xử lý vướng mắc cho doanh nghiệp Việt Nam trong xuất khẩu tôm hùm bông sang thị trường Trung Quốc, ngay từ tháng 9/2023, Cục đã có công văn gửi sang phía các cơ quan chức năng của Trung Quốc.
Đến ngày 10/11/2023, Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc đã liên hệ tổ chức cuộc làm việc trực tuyến giữa Tổng cục Hải quan Trung Quốc (Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật; Hải quan các địa phương nhập khẩu tôm hùm bông từ Việt Nam: Thâm Quyến, Quảng Châu, Nam Ninh) với phía Việt Nam (Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, Cục Thủy sản, Thương vụ) để trao đổi về tình hình xuất khẩu tôm hùm bông sang Trung Quốc.
Tại buổi làm việc, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường đã ghi nhận sự hợp tác của Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật trong việc thúc đẩy xuất khẩu thủy sản sống của Việt Nam sang Trung Quốc trong thời gian vừa qua. Đến nay phía bạn đã phê duyệt cho 46 cơ sở bao gói tôm hùm xuất khẩu sang Trung Quốc).
Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường đã nêu về tình hình xuất khẩu tôm hùm bông sang Trung Quốc bị ách tắc không rõ nguyên nhân từ tháng 8/2023 trở lại đây. Cục đã có các văn bản gửi Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật đề nghị trao đổi thông tin và các chính sách mới (nếu có) của phía Trung Quốc nhưng chưa nhận được trả lời.
Đại diện Cục Thủy sản cung cấp các thông tin liên quan đến hoạt động nuôi tôm hùm tại Việt Nam (bao gồm: đối tượng nuôi, hình thức nuôi, sản lượng nuôi, nguồn gốc con giống...) theo đề nghị của phía bạn.
"Tháng 5/2023, phía Trung Quốc đã sửa đổi Luật Bảo vệ động vật hoang dã, trong đó quy định cấm đánh bắt, sử dụng, kinh doanh, buôn bán đối với tôm hùm bông và các loài trong Danh mục các loài động vật hoang dã nguy cấp cần bảo vệ nêu trên".
Tại buổi làm việc, Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật, Tổng cục Hải quan Trung Quốc, đã thông báo về quy định của Trung Quốc về tôm hùm bông. Theo đó, năm 2021, Trung Quốc đã sửa đổi Danh mục các loài động vật hoang dã nguy cấp cần được bảo vệ, trong đó tôm hùm bông được đưa vào Danh mục loài cần được bảo vệ cấp độ 2 (có hiệu 2 lực từ ngày 1/2/2021). Tháng 5/2023, phía Trung Quốc đã sửa đổi Luật Bảo vệ động vật hoang dã, trong đó quy định cấm đánh bắt, sử dụng, kinh doanh, buôn bán đối với tôm hùm bông và các loài trong Danh mục các loài động vật hoang dã nguy cấp cần bảo vệ nêu trên.
Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã thông báo (nội bộ) quy định mới về nhập khẩu tôm hùm bông tới Cơ quan Hải quan địa phương về quy định này để thực hiện.
Theo quy định mới từ phía Trung Quốc, hiện chỉ cho phép nhập khẩu tôm hùm bông nuôi. Cách xác định tôm hùm bông nuôi dựa trên các căn cứ như: Không được đánh bắt trực tiếp từ biển và phải có minh chứng quá trình nuôi rõ ràng; không sử dụng nguồn giống khai thác từ tự nhiên (con giống phải là thế hệ F2 – tức là con giống sinh sản nhân tạo qua ít nhất 2 đời từ con tôm ông bà đánh bắt ngoài tự nhiên).
Các doanh nghiệp, đơn vị muốn xuất, nhập khẩu tôm hùm bông vào Trung Quốc phải xin cấp phép về Bảo vệ động vật hoang dã từ Cục Ngư nghiệp, Bộ Nông nghiệp Trung Quốc. Thủ tục thông quan lô hàng và kiểm tra an toàn thực phẩm: Không thay đổi so với trước đây.
Yêu cầu đối với cơ sở bao gói, cơ sở nuôi tôm hùm bông xuất khẩu: Phải thực hiện đăng ký danh sách kèm theo thông tin cụ thể về cơ sở nuôi tôm hùm.
Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật thông báo sẽ gửi cho phía Việt Nam biểu mẫu đăng ký mới (thông qua Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc) để tiến hành rà soát, thực hiện đăng ký đối với các cơ sở bao gói, cơ sở nuôi tôm hùm bông xuất khẩu sang Trung Quốc.
Sau khi nhận được danh sách đăng ký của phía Việt Nam, phía Trung Quốc sẽ tổ chức kiểm tra trực tuyến và/hoặc trực tiếp đối với cơ sở nuôi và công bố trên website của Tổng cục Hải quan Trung Quốc về Danh sách các cơ sở bao gói xuất khẩu, cơ sở nuôi của Việt Nam được phép xuất khẩu sang Trung Quốc.
“Bộ Nông nghiệp Trung Quốc là cơ quan xây dựng quy định và quản lý đối với tôm hùm bông khai thác tự nhiên, vì vậy đề nghị phía Việt Nam liên hệ với cơ quan này để lấy các thông tin cụ thể liên quan nếu cần”, Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật của Hải quan Trung Quốc khuyến cáo.
Đề xuất ký nghị định thư về thủy sản sống khai thác
Nhằm thúc đẩy xuất khẩu thủy sản sống khai thác tự nhiên của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc, tại cuộc họp, đại diện phía Trung Quốc đề xuất hai bên nhanh chóng xem xét, ký kết Nghị định thư về kiểm soát thủy sản sống khai thác tự nhiên của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc và sẽ gửi đề xuất tới phía Việt Nam thông qua Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc.
Phía Trung Quốc cũng đề nghị Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường chuyển đề nghị đến cơ quan có chức năng Việt Nam sớm xem xét vấn đề nhập khẩu cá tầm từ Trung Quốc. Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường đã thông tin tới đại diện Cục Thủy sản cùng tham gia cuộc họp.
Từ các thông tin phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc, và đại diện Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc tại buổi làm việc cho thấy vướng mắc trong xuất khẩu tôm hùm bông vào Trung Quốc là vấn đề bảo vệ động vật quý hiếm, nguy cấp và các thủ tục (của cả nhà nhập khẩu và cơ sở xuất khẩu) chứng minh quá trình nuôi trồng (từ con giống) đáp ứng yêu cầu này. Các yêu cầu về an toàn thực phẩm, thủ tục hải quan không có thay đổi.
Để đảm bảo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, nên giao Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường là đầu mối tiếp nhận hồ sơ, đăng ký với cơ quan thẩm quyền Trung Quốc, tổ chức làm việc với Đoàn kiểm tra trực tuyến hoặc trực tiếp của Trung Quốc khi được yêu cầu.
Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường.
Trên cơ sở kết quả buổi làm việc với phía Trung Quốc, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường đề nghị lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các cơ quan chức năng thuộc Bộ tiếp tục trao đổi với Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật, Tổng cục Hải quan Trung Quốc để cập nhật, thông báo tới các cơ sở bao gói xuất khẩu, cơ sở nuôi tôm hùm bông về quy định, biểu mẫu đăng ký của Trung Quốc đối với xuất khẩu tôm hùm bông sống vào thị trường này.
Sau khi phía Trung Quốc cung cấp biểu mẫu đăng ký mới, Cục Thủy sản cần chỉ đạo và phối hợp các địa phương thực hiện rà soát, thẩm tra và hoàn thiện danh sách các cơ sở cơ sở nuôi tôm hùm bông xuất khẩu sang Trung Quốc đáp ứng các quy định của Việt Nam và Trung Quốc chuyển Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường để gửi cho phía Trung Quốc;
Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường chủ trì, phối hợp với Cục Thủy sản, Cục Thú y tham mưu việc xây dựng, góp ý, trình cấp thẩm quyền ký kết Nghị định thư về kiểm soát thủy sản sống khai thác tự nhiên của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc sau khi nhận được đề nghị chính thức từ Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật Trung Quốc.
