Hưởng ứng Quyết định số 1121/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 25/9/2023 về “Chiến lược Quốc gia phòng, chống kháng thuốc tại Việt Nam giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn 2045”, trong hai ngày 5-6/12/2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Y tế tổ chức Hội nghị "Chuyên đề Phối hợp đa ngành trong phòng, chống kháng thuốc: Từ chính sách đến hành động”. Sự kiện có sự hỗ trợ của Quỹ Fleming, Vương quốc Anh thông qua Tổ chức Sức khỏe gia đình quốc tế (FHI360)
Từ năm 2026, kháng sinh sẽ chỉ được sử dụng để điều trị bệnh
Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, nhấn mạnh kháng kháng sinh là vấn đề rất lớn và được toàn cầu rất quan tâm vì nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, động vật, gây mất an toàn thực phẩm và ô nhiễm môi trường. Tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng, chưa có dấu hiệu dừng lại và cần cảnh báo ở mức độ rất quan ngại ở nhiều quốc gia trên thế giới...
Để triển khai hiệu quả các hoạt động phòng, chống kháng kháng sinh trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Quyết định số 3609/QĐ-BNN-TY về Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng kháng sinh trong lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2021-2025 với mục tiêu giảm thiểu nguy cơ về kháng kháng sinh cho cộng đồng thông qua việc quản lý sử dụng kháng sinh và kiểm soát kháng kháng sinh trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam.
Hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã không cho phép sử dụng kháng sinh với mục đích kích thích sinh trưởng trong chăn nuôi từ 1/1/2018 và đang trong lộ trình giảm sử dụng kháng sinh để phòng bệnh cho vật nuôi và sẽ cấm hoàn toàn việc sử dụng kháng sinh với mục đích phòng bệnh trong chăn nuôi kể từ 1/1/2026 theo quy định tại Nghị định số 13/2020/NĐ-CP của Chính phủ.
“Như vậy, từ năm 2026 trở đi, kháng sinh sẽ chỉ được dùng để điều trị dự phòng, điều trị bệnh động vật khi vật nuôi được chẩn đoán mắc bệnh và phải theo đơn thuốc của người được phép kê đơn thuốc thú y”, Bộ trưởng khẳng định.
Để kiểm soát tốt được việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, Bộ trưởng Lê Minh Hoan kêu gọi sự tham gia tích cực của chính quyền các cấp, các tổ chức, ban, ngành trong việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân, để người chăn nuôi, người nuôi trồng thủy sản, cơ sở sản xuất thuốc thú y có trách nhiệm trong việc sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh cho động vật. Từ đó giúp thu hẹp khoảng cách giữa chính sách tới hành động trong cuộc chiến chống lại tình trạng kháng thuốc ở Việt Nam.
Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
"Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã ban hành các Thông tư quy định về hướng dẫn kê đơn thuốc thú y (Thông tư số 12/2020/TT-BNNPTNT và số 13/2022/TT-BNNPTNT), tiếp theo sẽ là tài liệu Hướng dẫn cách kê đơn thuốc thú y trong điều trị bệnh động vật để hướng tới sử dụng kháng sinh đúng cách, có trách nhiệm trong chăn nuôi thú y.
Việc sử dụng kháng sinh chủ yếu trên hai đối tượng là con người và động vật. Hiện nay, Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đều xác định phòng, chống kháng kháng sinh là một nhiệm vụ ưu tiên của ngành. Tuy nhiên, không thể đơn lẻ từng ngành, từng bộ mà cần sự chung tay, gắn kết của các bộ, ngành như: Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công Thương và đặc biệt là các nguồn lực của các tổ chức quốc tế, khối tư nhân trong và ngoài nước".
Tiếp cận một sức khỏe giải quyết các thách thức
PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết theo cảnh báo của Tổ chức Y tế Thế giới, sự lây truyền của vi khuẩn kháng thuốc đã dẫn đến việc điều trị các bệnh nhiễm khuẩn trở nên kém hiệu quả hoặc thất bại, tác động không tốt tới lâm sàng và thậm chí dẫn tới tử vong. Đến năm 2050, ước tính có thể có tới 10 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới nếu xu hướng hiện tại tiếp tục diễn ra.
Tình hình dịch bệnh liên tiếp trong những năm gần đây đã nhắc nhở các quốc gia trên toàn thế giới về tầm quan trọng của sự phối hợp đa ngành trong nỗ lực bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe người dân. Bốn tổ chức quốc tế bao gồm: Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO), Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Tổ chức Thú y thế giới (WOAH) đã đưa ra “Kế hoạch hành động chung về Một Sức khỏe ( 2022 - 2026)” nhằm cùng nhau hợp tác vì sức khỏe của con người, động vật và môi trường, trong đó đối phó với tình trạng kháng thuốc là một trong những lĩnh vực ưu tiên hàng đầu.
Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, phương pháp tiếp cận Một Sức khỏe là sự phối hợp hành động giữa các ngành y tế, nông nghiệp và môi trường để đạt được kết quả sức khỏe tốt nhất có thể cho tất cả các bên. Đây được coi là cách tiếp cận chính để giải quyết những thách thức cấp bách và phức tạp mà toàn cầu cũng như Việt Nam đang phải đối mặt, như tình trạng kháng thuốc.
“Việc sử dụng sai hoặc lạm dụng thuốc là nguyên nhân chính dẫn đến kháng thuốc. Tìm được một kháng sinh đã khó, việc giữ và bảo vệ còn khó hơn. Nếu hôm nay chúng ta không hành động thì ngày mai người bệnh sẽ rất khó khăn để có thuốc chữa”, ông Lương Ngọc Khuê cảnh báo.
Quang cảnh Hội nghị.
Theo ông Khuê, việc sử dụng lạm dụng kháng sinh gây ảnh hưởng tới khả năng điều trị, bảo vệ sức khỏe của con người do kháng kháng sinh (kháng thuốc) gây ra. Đây là một hội nghị rất quan trọng nhằm cụ thể hóa Quyết định số 1121/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ mục tiêu hướng tới xây dựng kế hoạch hành động cụ thể của từng bộ, ngành, trong đó có Bộ Y tế, Bộ NN-PTNT, chính quyền các địa phương nhằm ngăn chặn việc lạm dụng thuốc kháng sinh gây nên tình trạng kháng kháng sinh.
Hiện Bộ Y tế đã thành lập Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng chống kháng kháng sinh giai đoạn 2020 – 2025 để thực hiện Chiến lược đã được Thủ tướng ban hành.
Mục tiêu của Chiến lược là làm chậm tiến triển kháng thuốc và ngăn chặn kiểm soát sự lây lan của các vi sinh vật kháng thuốc, bệnh truyền nhiễm. Đồng thời đảm bảo sự sẵn có, liên tục các thuốc kháng vi sinh vật và sử dụng thuốc kháng vi sinh vật hợp lý để điều trị hiệu quả các bệnh truyền nhiễm ở người và động vật, góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe con người và động vật, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế xã hội.
