Theo số liệu được Tổng Cục Hải quan công bố, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam quý 1/2023 giảm 12%, đạt hơn 79,3 tỷ USD. Trong đó, các mặt hàng nông sản vẫn là điểm sáng khi mức giảm trong 3 tháng đầu năm đều thấp hơn mức giảm chung, thậm chí một số cái tên còn ngược dòng tăng trưởng tốt. Đặc biệt, gạo là cái tên hiếm hoi vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng cả về sản lượng và kim ngạch xuất khẩu từ đầu năm 2023 tới nay.
Sau 3 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo Việt Nam ghi nhận sản lượng gần 1,9 triệu tấn, trị giá hơn 981 triệu USD, tương ứng tăng tới 34% so với cùng kỳ năm trước.
Đây cũng là kim ngạch xuất khẩu gạo cao nhất trong vòng 6 quý gần nhất, qua đó đưa gạo trở thành mặt hàng xuất khẩu lớn nhất trong tháng 3 và lớn thứ 3 trong quý 1/2023 của nhóm nông sản.
Đi cùng với thông tin tích cực trên, diễn biến các cổ phiếu ngành gạo cũng có nhiều khởi sắc trong vài tháng trở lại đây. Cổ phiếu TAR của Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An tăng 28% từ đầu năm lên ngưỡng 13.900 đồng/cp; LTG của Lộc Trời hiện đạt 29.500 đồng/cp, tăng 26% từ đầu năm; mã PAN của PAN Group tăng 19% lên 17.800 đồng/cp.
Tương tự, NSC của Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam tăng nhẹ khoảng 3% lên mức 73.700 đồng/cp.
Nhiều cổ phiếu ngành gạo tăng tốt từ đầu năm 2022
Diễn biến tích cực các cổ phiếu ngành gạo được ghi nhận khi kết quả kinh doanh năm 2022 của các doanh nghiệp trong ngành mang nhiều gam màu đối lập.
Cụ thể, Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (TAR) ghi nhận doanh thu thuần năm 2022 hơn 3.798 tỷ đồng, tăng gần 22% so với năm 2021 và cũng là mức doanh thu cao nhất của TAR kể từ năm 2016. Tuy nhiên, chi phí tăng cao khiến lãi sau thuế cả năm giảm gần 28% xuống còn 70 tỷ đồng và mới chỉ hoàn thành được 63,6% kế hoạch lợi nhuận.
Lộc Trời đạt doanh thu hơn 11.690 tỷ đồng trong năm trước, tăng 14%. Đây cũng là mức doanh thu cao nhất lịch sử hoạt động của Công ty nhờ mảng lương thực tăng trưởng tới 60%. Tuy nhiên, gánh nặng chi phí cũng khiến lãi ròng năm 2022 vẫn đi lùi 1% so với cùng kỳ, đạt 413 tỷ đồng.
“Trầy trật” hơn, Xuất Nhập khẩu An Giang (Angimex, mã: AGM) ghi nhận doanh thu đạt 3.454 tỷ đồng, giảm 12% so với cùng kỳ. Kết quả, Angimex lỗ sau thuế 139 tỷ đồng trong khi năm 2021 đang lãi 45 tỷ đồng. Đây là mức lỗ kỷ lục trong lịch sử hoạt động của Angimex.
Bứt phá hơn, Tập đoàn PAN ghi nhận doanh thu 13.655 tỷ đồng trong năm 2022, tăng 48% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế ghi nhận 794 tỷ đồng, tăng 55% so với thực hiện trong năm trước và vượt 5% kế hoạch lợi nhuận đã đề ra.
Giá gạo xuất khẩu tiếp tục tăng trong năm 2023
Trong báo cáo triển vọng ngành gạo vừa cập nhật, VnDirect cho rằng nhu cầu gạo thế giới sẽ duy trì ở mức cao trong năm 2023 do những bất ổn về chính trị và kinh tế cùng với xung đột chưa được giải quyết giữa Nga và Ukraine, đẩy nhu cầu dự trữ gạo lên cao.
Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu vẫn đang ảnh hưởng đến nguồn cung gạo tại nhiều quốc gia, đặc biệt như Philippines (bão lũ) hay Trung Quốc (hạn hán). Năm 2023, do ảnh hưởng của hạn hán, sản lượng gạo của Trung Quốc được dự báo giảm hơn 3 triệu tấn so với năm 2022, xuống còn khoảng 145,5 triệu tấn. Đây là cơ hội cho các nước xuất khẩu gạo, trong đó có Việt Nam.
Giá xuất khẩu gạo được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trong năm 2023 do 1) nhu cầu dự trữ lương thực ở nhiều quốc gia tăng, 2) Ấn Độ chưa có kế hoạch dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm hay bỏ áp thuế 20% xuất khẩu gạo trắng trong năm 2023 khi họ vẫn đang nỗ lực kiềm chế đà tăng giá gạo trong nước, 3) Việt Nam đang tập trung sản xuất gạo chất lượng cao để phù hợp với xu hướng tiêu dùng toàn cầu, và 4) nhiều vùng trồng lúa đã chuyển sang các loại cây trồng khác có lợi hơn, điều này có thể dẫn đến giảm sản lượng gạo trong năm 2023.
Tuy nhiên, gạo Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với gạo Thái Lan trong năm 2023. Theo Hiệp hội doanh nghiệp xuất khẩu gạo Thái Lan, xuất khẩu gạo của Thái Lan sang Philippines dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2023 do Việt Nam đang phải đối mặt với những hạn chế về năng lực xuất khẩu gạo.
Ngoài ra, rủi ro ngành là việc Ấn Độ hủy bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo sẽ gây áp lực cạnh tranh cho gạo Việt Nam và làm giảm giá gạo xuất khẩu. Đa dạng hóa cơ cấu cây trồng và xâm nhập mặn có thể ảnh hưởng đến diện tích trồng lúa. Giá phân bón tăng cao ảnh hưởng đến thu nhập của nông dân, điều này cũng có thể dẫn đến giảm diện tích trồng lúa khi họ chuyển sang các loại cây trồng khác.
