Nền tảng giao đồ ăn là một trong những hoạt động kinh doanh thành công nhất kể từ đại dịch Covid-19. Trong khi các doanh nghiệp khác cố gắng duy trì lợi nhuận bằng cách chuyển sang hoạt động trực tuyến, thì thành công của họ không bằng những gì các nền tảng giao đồ ăn đã đạt được.
Theo một nghiên cứu mới của Momentum Works, tổng chi tiêu giao đồ ăn trên các nền tảng của Đông Nam Á tăng khiêm tốn 5%, đạt 17,1 tỷ USD vào năm 2023. Khi tốc độ tăng trưởng chậm lại trong thời kỳ hậu đại dịch, ngành này đang xem lại cách thức hoạt động của mình.
Việt Nam đứng đầu về tăng trưởng các nền tảng giao đồ ăn
Đúng như dự đoán, Grab của Singapore vẫn là công ty dẫn đầu thị trường trong khu vực với 55% tổng giá trị hàng hóa (GMW). Đứng thứ hai là Foodpanda với 15,8% trong khi Gojek đứng thứ ba với 10,5%. Cả ShopifyFood và Line Man cũng cho thấy sự tăng trưởng đáng chú ý trong khu vực.
Dù Grab dẫn đầu thị trường nhưng Singapore lại không dẫn đầu về tốc độ phát triển của các nền tảng giao đồ ăn. Theo báo cáo, Việt Nam đứng đầu với mức tăng trưởng gần 30% bất chấp sự kiểm soát chi phí từ hầu hết các công ty giao đồ ăn.
“Grab tiếp tục giành được thị phần đáng kể tại Singapore, Malaysia và Philippines, cũng như tại Indonesia – thị trường lớn nhất khu vực. ShopeeFood, vốn ít nhận được sự chú ý từ bên ngoài vì cuộc chiến thương mại điện tử lớn hơn mà Shopee đang phải đối mặt, lại thực sự tăng trưởng nhiều nhất (gần ⅔); trong khi Line Man ở Thái Lan cũng ghi nhận mức tăng trưởng hai con số”, báo cáo nêu rõ.
Về chi tiêu, tổng chi tiêu cho F&B ở Đông Nam Á ước tính là 125,2 tỷ USD vào năm 2023, vượt mức trước đại dịch, tuy nhiên, các thương hiệu F&B cao cấp (đặc biệt là ở Singapore) phải đối mặt với nhiều thách thức. Nhiều thương hiệu cao cấp ở Singapore nhận thấy năm nay khó khăn hơn năm 2022, nhiều thương hiệu phải dùng đến các biện pháp cắt giảm chi phí trong bối cảnh bất ổn vĩ mô và lạm phát. Điều này có thể đã làm tăng độ nhạy cảm về giá của những thực khách thuộc tầng lớp trung lưu.
Năm 2023 cũng chứng kiến sự gia nhập và mở rộng nhanh chóng của các thương hiệu F&B Trung Quốc vào Đông Nam Á. Xu hướng này được minh chứng bởi 30 cửa hàng của Luckin Coffee tại Singapore và gần 4000 cửa hàng của Mixue trên khắp Đông Nam Á. Các thương hiệu thuộc nhiều chủng loại và quy mô cũng đã có mặt trong khu vực. Họ đã vận dụng bí quyết của mình vào các hoạt động tại cửa hàng, tiếp thị, vận hành người dùng và quản lý nhượng quyền thương mại. Động lực này dự kiến sẽ còn tăng cao hơn nữa vào năm 2024.
Chiến lược của các nền tảng giao đồ ăn trong năm 2024
Vào năm 2023, một số nhà khai thác dịch vụ giao thực phẩm đã chú ý đến việc hợp nhất. Ngoài một số nền tảng giao đồ ăn nhỏ hơn đang đóng cửa hoạt động kinh doanh, một số đang chọn cách sáp nhập hoạt động kinh doanh của họ.
Hầu hết các nền tảng chính đều đã đạt được hoặc đang trên đà đạt được mức hòa vốn, một số nền tảng nhắm mục tiêu dòng tiền tự do dương vào năm 2024. Tuy nhiên, như kinh nghiệm của Meituan và Uber đã chỉ ra, lợi nhuận có thể không phải là trạng thái cố định – các nền tảng cần liên tục cân bằng tăng trưởng với khả năng sinh lời bền vững.
Ví dụ, Air Asia đã hợp nhất hoạt động kinh doanh giao đồ ăn của mình với Foodpanda vào năm ngoái. Nhưng đó chỉ là khởi đầu của một quá trình hợp nhất lớn hơn. Theo báo cáo, DeliveryHero đang có kế hoạch thoái vốn Foodpanda. Và Grab có thể đang tìm cách chớp lấy cơ hội này để trở thành nền tảng giao đồ ăn thống trị trong khu vực.
“Với mức tiêu thụ F&B tăng mạnh, tỷ lệ thâm nhập dịch vụ giao đồ ăn thấp và sự hợp nhất đang diễn ra, có rất nhiều dư địa để phát triển cho các nền tảng giao đồ ăn trong khu vực”, Jianggan Li, giám đốc điều hành và người sáng lập của Momentum Works cho biết. “Trong khi tập trung vào năng lực cốt lõi của mình, những công ty dẫn đầu cũng cần để mắt đến những thay đổi tiềm năng của thị trường và những thách thức mới nổi”.
Về mặt chiến lược kinh doanh, những công ty giao đồ ăn hiện đang sử dụng quảng cáo để mở rộng doanh thu, chẳng hạn như quảng cáo sản phẩm để thu hút nhiều khoản đầu tư hơn cho người bán. Các nền tảng đang mở rộng danh mục sản phẩm quảng cáo của mình để đáp ứng nhu cầu riêng biệt của nhiều thương hiệu khác nhau, bao gồm các chuỗi F&B lớn, các cửa hàng F&B nhỏ và các thương hiệu FMCG.
Việc mở rộng sang các thành phố nhỏ hơn và phục vụ khách du lịch mang lại cơ hội tăng trưởng hơn nữa cho các nền tảng giao đồ ăn
Grab, công ty hàng đầu Đông Nam Á, cho biết chỉ có 5% trong số 600 triệu dân của khu vực là khách hàng giao dịch hàng tháng. Trong bối cảnh này, việc mở rộng sang các thành phố nhỏ hơn và phục vụ khách du lịch mang lại cơ hội tăng trưởng hơn nữa cho các nền tảng giao đồ ăn. Các nền tảng cũng có thể và nên liên tục tối ưu hóa hoạt động để giảm chi phí và tăng lợi nhuận.
Đồng thời, việc sáp nhập Tokopedia-TikTok Shop Indonesia gần đây mở ra hai kịch bản có thể xảy ra cho ngành. Thứ nhất, có thể có nhiều nguồn lực hơn cho Gojek vì GoTo Group đã từ bỏ nhánh thương mại điện tử đang thua lỗ đáng kể hoặc thứ hai, GoTo Group sẽ xem xét lại chiến lược của mình và mở lại các cuộc đàm phán hợp nhất với Grab.
Dù thế nào đi nữa, năm 2024 dường như là một năm đầy hứa hẹn đối với Grab trong lĩnh vực nền tảng giao đồ ăn. Đối với những người chơi khác, tất cả phụ thuộc vào cách họ kinh doanh và hy vọng duy trì lợi nhuận trước sự cạnh tranh ngày càng tăng trong ngành.
